Openbare bibliotheek
De openbare bibliotheek is voortgekomen uit de rooms-katholieke leesbibliotheek.
Voorlopers
De eerste poging om te komen tot een bibliotheek werd in 1909 in Liessel ondernomen door de Liesselse Roomsch Katholieke werkliedenvereeniging, die aan de gemeente tevergeefs een bijdrage vroeg in de oprichtingskosten ervan. Het gemeentebestuur meende dat het wenselijk was om eerst maar eens af te wachten of deze pas opgerichte vereniging wel levensvatbaar zou zijn. Daarna kon altijd nog "worden nagegaan of het op den weg der gemeente ligt hier te steunen." Die Liesselse bibliotheek schijnt er inderdaad ook gekomen te zijn, en ook in Zeilberg.[1]
In 1915 werd door enkele leerlingen van de landbouwcursus van Neerkant bij de gemeente een verzoek om 100 gulden subsidie ingediend tot het inrichten van een leesbibliotheek. In 1917 werd dat verzoek herhaald. Het gemeentebestuur voelde daar wel wat voor maar zag liever een algemene bibliotheek verschijnen, waarin ook enkele boeken op landbouwgebied zouden worden opgenomen. In 1917 kwam er inderdaad vanuit Neerkant bij de gemeente nog een verzoek om subsidie voor een algemene bibliotheek. Er werd 50 gulden beschikaar gesteld.
Parochiële bibliotheek
Deurne liep enigszins achter bij genoemde kerkdorpen. Van een door de gemeente gesubsidieerde bibliotheek werd niet geroerd en in oktober 1926 maakte pastoor Roes vanaf de kansel bekend dat er in Deurne een r.k. leesbibliotheek zou worden gesticht. De correspondent van de Zuidwillemsvaart meldde dat die stichting door velen met vreugde wordt begroet nu de lange winteravonden voor de deur staan. Een paar weken later konden alle leden een genummerde lijst met alle voorradige titels in ontvangst nemen.
Tenminste vanaf 1929 was ook in Helenaveen een r.k. leesbibliotheek aanwezig.
Openbare leeszaal en bibliotheek
Op 1 oktober 1958 werd bij notariële akte de Stichting Rooms Katholieke Openbare Leeszaal en Bibliotheek opgericht en daarmee ging ook het materiaal van de parochiële bibliotheek over naar deze stichting. De gemeente gaf ook nog eens 800 gulden subsidie en het werk werd door vrijwilligsters gedaan. De Deurnese leezaal en bibliotheek kwam feitelijk voort uit een initiatief van de Fraters die vanuit hun school aan de Visser 's zondags na de hoogmis uit hun eigen, welvoorziene bibliotheek boeken uit te lenen. Vooral hun ingebonden jaargangen van De Katholieke Illustratie - nog met houtgravures! - en van De Engelbewaarder waren zeer in trek. Later ontstond daaruit een parochiebibliotheek en wéér later, in 1957, de stichting R.K. Openbare Leeszaal en Bibliotheek Deurne. In de eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog was de bibliotheek gehuisvest in het pand Stationslaan 7 waar de ongehuwde gezusters Sepha en Lenie Hendriks woonden. Samen met de ongehuwde gezusters Goossens, de naaste buren op Stationslaan 9, verzorgden zij de uitleen van de donkerrood of geel ingekafte boeken die in de twee voorkamers stonden. In of kort voor 1953 verhuisde deze bibliotheek naar de Stationsstraat 91(zie foto),in een pand dat daarvoor gebruikt werd door de Strohulzenfabriek Lohe.
Vierspan
In mei 1970, de katholieke signatuur was inmiddels verdwenen, nam de bibliotheek haar intrek in het nieuwe gemeenschapshuis "De Vierspan" en kwam er een meer professionale aanpak. Samen met het gehele gemeenschapshuis werd deze zaterdag 16 mei officieel geopend en meteen in gebruik gesteld.
- Bibliotheek 01.jpg
- Bibliotheek 02.jpg
- Bibliotheek 03.jpg
- Bibliotheek 04.jpg
Een kijkje in de openbare bibliotheek in de Vierspan.
Foto: collectie H. Kweens
Een stichting
De stichtingsstatuten waren zodanig samengesteld, dat de Deurnese leeszaal en bibliotheek in aanmerking zouden kunnen komen voor overheidssubsidie. Daarvoor waren een gebouw en personeel nodig, die aan subsidievoorwaarden van de overheid voldeden. Het gebouw aan de Stationsstraat zou aan die eisen wel kunnen worden aangepast, maar dat strookte niet met de structuurplannen. Volgens die plannen moesten de gemeenschapsvoorzieningen zoveel mogelijk centraal worden bijeengebracht. Men besloot die leeszaal en bibliotheek toen onder te brengen in het centraal gelegen gemeenschapshuis De Koolhof.
De stichting, die nu nog alleen „Openbare Leeszaal en Bibliotheek" heette, voldeed volledig aan de eisen voor de overheidssubsidie. Ze sloot twee overeenkomsten met die Provinciale Bibliotheekcentrale te Tilburg; die centrale verplichtte zich om geschikt bibliotheektechnisch personeel ter beschikking te stellen en om de keuze en aankoop van de boeken en tijdschriften te verzorgen.
Dagelijkse leiding
Met de dagelijkse leiding van de leeszaal en bibliotheek werd een door Tilburg aangewezen assistente belast: mej. Westerhof uit Helmond. Ze werd bijgestaan door twee administratieve krachten: mej. Van de Mortel en mej. Stevens, beiden uit Deurne. Mej. Van de Mortel had daarvoor al negen jaar gratis in de Deurnese bibliotheek geholpen! De leiding van de leeszaal en bibliotheek berustte bij rayondirecteur Peereboom uit Tilburg.
De kosten
De bouwkosten bedroegen 165.000 gulden. Dit bedrag werd gefinancierd middels een gemeentelening van 140.000 gulden en de 25.000 gulden die het oude pand aan de Stationsstraat opbracht. Voor de betaling van de inrichtingskosten van 80.000 gulden sloot die stichting een rekening-courantovereenkomst af met de gemeente Deurne. De exploitatie werd gesubsidieerd door het rijk, de provincie en de gemeente volgens normen, vastgesteld door het rijk.
Die subsidie werd per jaar gesteld op ruim 80.000 gulden. Dat bedrag was echter niet voldoende. Het onrendabele gedeelte bekostigde de gemeente door middel van een subsidie. Heel deze subsidiering, moest men zien als gelijksoortig als die voor de scholen.
Boeken
Het bestaande boekenbezit werd veranderd; de bijna 12.000 boeken werden opnieuw gerubriceerd. Veel verouderd materiaal werd verkocht en er werden boeken bijgekocht. De 400 vierkante meter grote bibliotheek had per 1 augustus 1970 een boekenbezit, dat er voor een plaats als Deurne beslist mocht zijn: 4000 romans voor volwassenen, 2500 studieboeken en naslagmateriaal voor volwassenen en 3500 jeugdboeken.
Voor het lezen van boeken moest men een kleine vergoeding betalen. Een abonnement kostte voor volwassenen (vanaf achttien jaar) f 6,50 en voor de jeugd (tot achttien jaar) f 2,50. Bejaarden (vanaf 65 jaar) en invaliden betaalden een rijksdaalder (2,50 gulden).
De lezerskaart gold overigens als paspoort voor bijna alle openbare bibliotheken in Noord-Brabant. Met die kaart kon men dus ook in andere bibliotheken terecht.
Foto: collectie H. Kweens
De jeugdafdeling kreeg een duidelijk gescheiden afdeling,. Er kwamen speciale naslagwerken voor de jeugd. Op die ruggen van de boeken werden de leeftijdsgroepen door kleuren aangegeven. Een kleuterhoek, met prentenboeken en dergelijke, ontbrak niet. Hier werd iedere woensdagmiddag van half 2 tot 2 uur voorgelezen.
Voor de jeugd werd in de vakantie tijdens de openingsperiode een leeswedstrijd georganiseerd met als onderwerp het natuurbeschermingsjaar N 70. Er namen 75 kinderen aan deel. Als zij minstens zeven boeken over de natuur hadden gelezen. ontvingen zij het Zomerleesdiploma 1970.
Eind september was er een kleine tentoonstelling van boeken en dergelijke te zien zijn naar aanleiding van de Vredesweek.
Het bestuur
Het bestuur van de stichting werd als volgt samengesteld: voorzitter H. Eijsbouts, secretaresse mej. Th. Goossens en leden de heren Han Swinkels (middenstand), Mart. Bennenbroek (boerenstand) en Frans van de Weijer (werknemers). Kapelaan A. van Beers is adviseur van de parochie (die de vroegere parochiebibliotheek voor niets aan de stichting overdeed). De opening van de openbare leeszaal en bibliotheek in het gemeenschapshuis van Deurne, sloot een lange periode af van opbouw en ontwikkeling.
In 1984 werd de bibliotheek met 200 m2 uitgebreid.
In 1988 verdwenen de cataloguskaartjes en werd een geautomatiseerd uitleen- en catalogussysteem in gebruik genomen. Ook cd's, videobanden en later cd-roms, dvd's en internet deden in intree.
Helmond-Peel
In 2005 fuseerden de bibliotheken van Asten, Someren, Deurne en Helmond tot een nieuw organisatie die de naam "Bibliotheek Helmond-Peel" kreeg.
Naar de Markt
Bij de afbraak van het oude winkelcentrum De Martinet en de Vierspan vond de bibliotheek een tijdelijke huisvesting aan de Molenstraat 30. Op 27 april 2007 werd de nieuwe huisvesting aan de Markt 14, het voormalige kantoor van de Rabo-bank, in gebruik genomen. De openingstijden van de bibliotheek, met een oppervlakte van 1000 m2 en met zelfbediening, tevens werd toen de dagelijkse openstelling verruimd.
Externe Link
Bronnen, noten en/of referenties:
- ↑ In de raadsnotulen van 26 juli 1917 is sprake van een vroegere subsidieverstrekking van 50 gulden, zowel aan de bibliotheek te Liessel als te Zeilberg