Kaart van Draak 1716

De kaart van de Peel in 1716

De kaart van Draak 1716 is oudst bekende kaart van de Peel, die door landmeters zijn ingemeten. De originele kaart bevindt zich in het Nationaal Archief in Den Haag en een replica van de eerste helft 20e eeuw hangt in het gemeentehuis van Deurne. De kaart werd gemaakt ter voorbereiding van de beslechting van een sinds vele jaren voortslepend geschil over de juiste ligging in de Peel van de grens tussen de Verenigde Nederlanden en het Overkwartier van Gelderland. Met het Tractaat van Venlo in 1716, waar deze kaart onderdeel van is, kwam aan dat geschil een einde. De kaart werd getekend door of in opdracht van de krijgsbouwmeester Cornelis Draak en A. Pedronssen.

Op de kaart staan de volgende teksten:

CAERTE FIGURATIVE VAN DEN PEEL ONDER DE MEYERY VAN S HERTOGEN BOSCH EN HET OVER QUARTIER VAN GELDERLANT

RENVOY

A B C D en E sijn vijff steene paelen tussen Sevenum en Breij alwaer men op den laatste steene pael E met groote letters gegraveert heeft gevonden dit naervolgende HIER PAEL STEDE SCHEYDENDE SEVENUM VAN BREY IN DEN PEEL EN DE VAN HIER OP TEN ASTENSSEB KERCK TOREN Ao 1659 En ER is de linie regt op den Astenden kercktoorn
CAERTE FIGURATIVE VAN DEN PEEL ONDER DE MEYERY VAN S HERTOGEN BOSCH EN HET OVER QUARTIER VAN GELDERLANT

RENVOY

A B C D en E sijn vijff steene paelen tussen Sevenum en Breij alwaer men op den laatste steene pael E met groote letters gegraveert heeft gevonden dit naervolgende HIER PAEL STEDE SCHEYDENDE SEVENUM VAN BREY IN DEN PEEL EN DE VAN HIER OP TEN ASTENSSEN KERCK TOREN Ao 1659
En E R is de linie regt op den Astensen kercktoorn
F Sour off Brormeer
G Housbos
H Hos off Hotmeer
I Buskens off negenmeeren
K L M Drie palen tussen Horst en Venraij
N Opgegraven off middelgraft
O Vossen kuijlen
P een verheeve plaets in den peel sijnde vast lant off heijde
Q is het punt daer de linie van den Waddevoort regt op den toorn van Helden en de linie van den St. Wilberts put regt op den toorn van Terhorst malkanderen snijdt, welk punt bij die van Brabant voor een paelstede wort gehouden
S Een pael tussen Gemert en 't Lant van Cuijck
(huisje met bomen) Dit beteekent schaepscoijen
(enkele gele cirkel) Dit betekent het centrum der plaats daer die van het Overquartier van Gelderlant haer paelsteden pretendeeren
(enkele rode cirkel) Dit beteekent het centrum de plaets daer die van Brabant haer paelsteden pretendeeren
(dubbele gele en rode cirkel) Beteekent het centrum de plaets daer van weerkanten paelsteeden wort gepretendeert

Den ondergeschreven ingenieur ten dienste van den staet dereenigde Nederlanden, en den ondergeschreve geadmitteerde landmeeter, beijde geouthoriseert tot het naer volgende, volgens resolutie van de heeren commisarisen van sijn Konincklijke Majesteijt van Pruijsen en de Edele mogende Heeren commisarisen deciseurs naer Mastrigt wegens haer Hoogh Moogende de Heeren State Generael der Vereenigde Nederlanden in dati den 16e augustie 1716, certificeeren op den eet in den aenvank haerder bedieningh gedaen, met malkandere te hebbe gemeeten heel exact de lengte en breete van den Peel tussen die van Brabant en het Overquartier van Gelderlant tot aen de heijde off vaste lant te weete voor soo ver haer die van wederseijdse regenten en peelmeesters is aengeweesen en de ondergeschreeve in het meeten bij nouwkeurigh ondersoek hebben connen uijtvinden als meede alle de toorns, schaepskoijen, meeren, boomen, hoogtens, paelen en paelsteeden in en om den Peel aen haer vertoont, en wat verders remerkabels hebben gerencontreert, en dit alles naer sijn ware mate op het papier gestelt en daer van deese caert figurative geformeert, ingevolge de voors. resolutie, en tot meerder erligtingh daer onder gevoegt eenige heel exackt caerten, naer een grooter schael, van de paelsteeden in den Peel, alwaer men iets remerkabels gevonden heeft, somige plaetsen noukeurigh gewaterpast daer sulx vereijst heeft, en nogh boven dit alles in de caerte gevoegt eenige situatie naer den oogescheijn ontrent de dorpen voor soo ver die daer dienstigh in geoordeelt is.
Hier van geformeert bij ieder een caerte gelijk in alle deele en poincte is overeenkoomende en hebbe bijde die caerten off deeze attestatie te somen onderteekent.
Actum den 3e november 1716 Draak, A. Pedronsson

Wij ondergeschreven, André Lestorant van de Brabantse kant, en Antonij Pedronssen van de Gelderse kant, bijde geauthoriseert, verclaren ende attesteren mits dese. dat wij de paalen gestelt hebben, in presentie van de wederzijtse heeren commissarisen, ende volgens haer orders, de Grackt linie, getrocken op de grondt, gelijk als die sal moeten gegraven worden, ingevolge de conventie van den 20 november 1716, gedaen tusschen de heeren commissarisen van sijn Koninklijke Majesteijt van Pruijssen ende Edele Mogende Commissarisen deciseurs, wegens haer Hoogh Mogende Heeren Staten Generaels der Vereenigde Nederlanden, en hebben op wederzijtse kaarten geteijkent de plaetzen van de paalen, end de Grackt, ofte de schijt linie getrocken met een swarte linie, aldus gedaen, in loco, van den 26 october tot den 12 november 1717.
A. Pedronssen A. Lestorant

CAERTEN IN HET GROOT VAN DE PAELSTEEDEN IN DEN PEEL ALWAER MET IETS REMERKABELS GEVONDEN HEEFT

EXPLICATIE voor alle dese caerte in het groot. De clijne cirkels in het geel getrocken, is het centrum de plaets dat die van Venraij ons voor paelsteeden hebben aengeweesen. De cirkels in het root is het centrum de plaets dat die van Brabant voor paelsteeden hebben aangeweesen, en daer een roode cirkel om het geel is getrocken, is haer beijder paelstee, de lienies in het root gaan alle op Deurne en de geele op Venraij

LOEFF - A is een langwerpigh vierkant omset met een wal van aerde, leggende op den kant van den Peel. De linie naer B haet regt op den Bunthorst en naer C op den Springelbeek, welke plaets van die van Brabant is aengeweesen tussen het Lant van Cuijk en haer voor een paelstee.

SPRINGELBEECK - D en E sijn twee kuijlen in den Peel vol water leggende vier en een halve roede van den anderen, alwaer wij hebben gevonden in idere kuijl eenen steen off keij, de lienie naer F gaat regt op den Swartwaeters pael En de lienie naer G gaet op den Loeff, welke plaets van weederzijde voor een paelstee is aengeweesen.

WELLEKENSLOO - Bij die van Venraij genaempt Evers Loeff. H is een ronde plaets van vijff roeden sijn die meeter, alwaer in het midden een kuijl wiert gevonden, en om dien kuijl een ronden cirkel, in welk cirkel den gront moerassigh ism en is die plaets van die van Brabant ons voor een paelstee aengeweesen.

WADDEVOORT - Bij die van Venraij genaempt den Dieper. Iis een langwerpige wateragtige plaets, de welke wij het terrijn rontom gewaterpast hebben, bevinden den gront aen B een en een halve duijm laager als aen A en aen C tien duijm lager, aan D een een ene halve duijm hooger, en aan E weder twaelff en een halven duijm lager. F is het punt dat die van Brabant ons voor paelstee hebben aengeweesen.

LANGEN RYSER - is een langwerpige hoogte in de Peel, sijnde vaste gront off heijde, aen A wort gevonden een steen off keij in den gront de welke die van Venraij ons voor een paelstee hebben aengeweesen, en die van Brabant voor een paelstee tussen Deurne en Bakel, de linie naer B gaet over den Waddevoort regt op den toorn van Venraij.

GROOTENBERG - Is een bergagtige plaet alwaer ons het punct aen de letter A door die van Venraij is aengeweese voor een paelsteede en op het eijnde aen B wort bevonden een graftje off sloot en in dat viertkant vint men eenige steene in den gront, vertoonende oude fondamente van eenigh gebouw.

VOSSE HOLLEN - A is het punt dat die van Venraij ons voor een paelstee hebben aengeweesen, aen B is de plaets daer sij seggen dat het water naer het Brabants en het Gelders loopt, welke plaets wij in het ronde hebben gewaterpast bevind aen de letter C het terrijn 22 duijm later als aan B, en D negen duijm lager, aen E 3½ duijm lager, aen F drie voet hoger en aen G elff duijm hooger en aen H drie en een halve duijm lager

VORCK MEER - Bij die van Venraij Volckmeer is een diep meer. I is het punct dat die van het Overquartier van Gelderlant ons voor een paelstee hebben aengeweesen en de lienie K gaat van den St. Wilberts put regt op den toorn van Terhorst,

Op de kaart zelf worden daarnaast nog de volgende toponiemen vermeld: Haendel, Rypschen Paal, Gemertsche Middelpaal, Bunthorst, De Loeff, Vreedepaal, Springel Beeck, Swarte Waters Paal, Wellekensloo, Hoender Staeck, Lange Paal, Sevenum, Wertmeer, Eynde Paal, Vorckmeer, Myl, St. Wilberts Put, Heydrick, Blockhuys, Liessel, Deurne, casteel, Milhese, Euselsche put.