Jan van Aken (1627-circa 1690)
Jan (Johan) van Aken was steenbakker, gemeentemeester, schepen van Deurne en rentmeester van de heer van Deurne.
Hij huwde op 1 mei 1667 (schepenbank) en 3 mei 1667 (kerkelijk) met Johanna (Jen(ne) Boulle (Boulo, Boolluth, Boulje, Bouillio). Hij had haar al voor het huwelijk zwanger gemaakt en zij eiste daarom van hem voor de schepenbank 175 gulden kraamgeld. Hij koos ervoor met haar te trouwen.
Ze kregen de volgende kinderen:
- Arnoldus, (Deurne circa 1666 - circa 1732). Hij huwde (1) met Johanna (Jenneke) Hendrik Nooijen (circa 1672 - 31 juli 1729) en (2) met Johanna (Jenneke) Laurens Meulendijks (circa 1676 - 13 januari 1749)
- Jan, (circa 1670 - 27 januari 1731). Hij huwde met Cornelia Marcus Cornelis Hikspoors.
Op tweede kerstdag 1656 was Jan van Aken tijdens een bezoek aan de herberg van Evert Aarts herberg het slachtoffer van een vechtpartij met Dielis Vogels, waarbij met aarden potten werd gegooid en Van Aken een bloedende hoofdwond opliep. Aanleiding tot de vechtpartij was dat Jan van Aken tegen de kasteleinsvrouw zei: schenckt ons noch eens te drincken, mijns sHeeren knechte worden maer vooer luijsbosschen genoemt, waarop Vogels opmerkte dat Van Aken zich dat inderdaad moest aantrekken. Toen Jan van Aken zei dat hij zich dat ook aantrok, viel Vogels hem aan, waarbij die zelfs zijn mes trok. Zijn hoofdwond moest hij bij de Helmondse chirurgijn Albert Kets laten behandelen. Bij deze vechtpartij was ook Jasper Willems, een andere dienaar van de heer van Deurne, het slachtoffer. Dielis Vogels werd veroordeeld tot het betalen van de dokterskosten en vergoeding van de tijd die de slachtoffers tijdens hun herstel niet hadden kunnen werken.
Op 4 september 1662 hoorde hij, gewapend met een hooivork, tot het gezelschap van de heer van Deurne dat verhinderde dat de ondervorster van Helmond, na een juridisch steekspel tussen de schepenbank van Helmond en Deurne, een koe afpandde van de heer van Deurne of een van zijn schepenen.
In 1664 stelde hij als gemeentemeester een aantal misbruiken met betrekking tot het steken van klot en maaien op gemeentegronden aan de kaak voor schepenen van Deurne.
In maart 1665 raakte hij betrokken bij het conflict tussen de heer van Deurne en de kerkmeesters over de vraag wie van hen gerechtigd was om de steenbelasting te innen. Hij verklaarde dat hij in 1664 twee monden steen gebakken had en na aanmaning van de vorster had betaald aan de heer van Deurne.
Op 27 december 1666 stelde hij zijn huis, hof en boomgaard onder Deurne, gelegen ter plaatse het Eijndt[1], borg voor bevallingskosten en de opvoeding van het kind, waarvan Jenne Boolluth op dat moment drie maanden zwanger was. Bij die gelegenheid bekende hij ook wezenlijk met haar getrouwd te zijn.[2] Twee dagen later eiste zij van hem 175 gulden kraamgeld. Ze ondertekende de akte met: Jenne Bouillio. Van Aken betaalde haar, vooruitlopend op het huwelijk, 12 dukatons. Ze traden op 1 mei 1667, nog vóór de geboorte van hun kind, in het huwelijk.
Op 18 november 1667 kocht Johan van Aken van Joost Martens van Heinsbeek een perceel akkerland gelegen in de Reek.
Uit meerdere verklaringen van rond 1670 van Deurnenaren blijkt dat Jan van Aken niet vies was van corruptie. Ze kregen van hem namelijk toestemming om op bepaalde plaatsen turf te steken, op voorwaarde dat ze ook een halve dag voor hem turf zouden graven.
Vanaf 1687 werd hij genoemd als schepen van Deurne.
Bronnen, noten en/of referenties
|