Iedere eerste maandag- en woensdagochtend van de maand van 10 tot 12 uur kunt u ons bezoeken in het heemhuis Vanaf 1 januari 2025 wordt dat Iedere eerste maandagochtend en derde woensdagochtend van de maand. |
Grote Bottel 10
| Langgevelboerderij Grote Bottel 10 | ||
 Foto: collectie Leo van Neervan | ||
| Locatie | Grote Bottel 10, Deurne | |
| Monument status | Rijksmonument | |
De langgevelboerderij Grote Bottel 10 is een rijksmonument dat in de kern waarschijnlijk dateert uit omstreeks 1850 maar omstreeks 1905 is verbouwd.
Beschrijving als monument[bewerken | brontekst bewerken]
Belangrijk zijn het zestal knotlinden, gesitueerd voor de straatgevel. De boerderij heeft een rechthoekige plattegrond en telt één bouwlaag. Het geheel wordt gedekt door een langgerekt wolfdak, dat omstreeks 1905 in oostelijke richting is verlengd. Het dak is gedekt met riet, maar heeft op verschillende plaatsen een voet van golfplaat (achtergevel), dan wel tuile-du-nord pannen (woonhuis) of oud-Hollandse pannen (westelijke staart). Op de nok van het dak staat ter hoogte van het woonhuis een schoorsteen. De gevels zijn opgetrokken in baksteen. Het oudste deel van de boerderij is opgemetseld in handvormbaksteen, in tegenstelling tot het woonhuis. Alle gevels zijn voorzien van muurankers. Ter plaatse van de deel zijn deze, in correspondentie met de lage achtergevel, op geringe hoogte aangebracht. De straatgevel van het woonhuis heeft een a-symmetrische indeling met, ter linkerzijde van het portiek met voordeur en bovenlicht, drie beluikte T-schuifvensters met achtdelig bovenlicht, en ter rechterzijde één dergelijk venster. Ook in de oostelijke zijgevel bevindt zich een dergelijk schuifvenster. Het bedrijfsdeel heeft aangrenzend aan het woonhuis in de stalgevel een opgeklampte deur met vierruits vensters; verder westelijk een paar opgeklampte deeldeuren, alsmede twee opgeklampte inrijpoorten naar de karschop. In de westelijke gevel is een drietal kleine stalvensters. De achtergevel is laag aangezet en voorzien van verschillende lage opgeklampte deuren, in afwisseling met enkele kleine beluikte stalvensters.[1]
Bouw- en bewoningsgeschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
Tussen 1776 en 1781 verschenen er op De Grote Bottel twee nieuwe boerderijen. Jan Peter Welten bleef op het oude huijs wonen, zijn zoon Christiaan Welten kwam op het nieuwe huijs en schoonzoon Dirk Jacobs betrok het kleine huijs. In onderstaand overzicht worden de achtereenvolgende eigenaars en bewoners genoemd van het pand Grote Bottel 10, rond 1800 het nieuwe huijs genaamd.[2] Het woonhuis dateert van 1927.
| Eigenaar | Periode | Hoofdbewoner |
|---|---|---|
| Christiaan Welten | ca 1780-1836 | Christiaan Welten |
| erven Christiaan Welten | 1836-1837 | |
| Jan Willem van de Mortel | 1837-1863 | wed. Willem Maas (vóór 1860-1863) |
| Jacobus Hubertus Spoorenberg | 1863-1884 | Johannes Lammers 1863-1905 |
| Petrus Gregorius van de Mortel | 1884-1886 | Johannes Lammers 1863-1905 |
| kinderen Petrus Gregorius van de Mortel | 1886-1895 | Johannes Lammers 1863-1905 |
| Petrus Antonius, Carolina Petronella en Helena Maria van de Mortel | 1895-1899 | Johannes Lammers 1863-1905 |
| Johannes, Johanna en Cornelis Lammers | 1899-1948 | Johannes Lammers jr. 1905-1952 |
| Jan, Lien en Bert Lammers | 1948-1957 | Willem en Hein Lammers 1952-1993 |
| Willem, Hein en Lien Lammers | na 1957 |
Lammers-Maas[bewerken | brontekst bewerken]
Dat men op de Bottel de leden van de familie Lammers beter kende onder de familienaam Maas is te herleiden tot Engelina, een van de dochters uit het huwelijk van Willem Maas met Johanna Beijers. Ze trouwde in 1863 met de inwonende knecht Johannis Lammers; aan hun kinderen en kleinkinderen bleef de naam Maas kleven. Er is zelfs een anecdote dat een vreemdeling op de Grote Bottel aan enkele spelende kinderen vroeg waar de heer Lammers woonde, waarop de kinderen naar eer en geweten antwoordden: “Hier woont geen Lammers”.
| Bronnen, noten en/of referenties |