U steunt de heemkundekring door lid of vriend te worden.
Iedere eerste maandag- en woensdagochtend van de maand van 10 tot 12 uur kunt u ons bezoeken in het heemhuis.

Doorn (toponymie)

Uit DeurneWiki, de historische encyclopedie voor groot-Deurne.
Versie door Pieter K (overleg | bijdragen) op 4 nov 2016 om 21:26
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Toponiem Doorn - notatie van Deurne N.Br. 1641 DOREN

Plaatsen waarvan de naam of een deel van de naam afgeleid is van het woord doorn (dorn, thorn) komen voor in verschillende plekken in het West-Germaanse taalgebied, zoals Nederland, België, Duitsland en Engeland. Een bekend voorbeeld is Deurne, dat zowel in Nederland als in Vlaanderen voorkomt. Het woord is afgeleid van het Germaanse woord durnum, dat doorn betekende (meervoud durnu-) [1].

Verklaring van het deelwoord "doorn" in de plaatsnaam[bewerken | brontekst bewerken]

Zoals de uitgang -dam in Amsterdam verklaard wordt door de aanwezigheid van een dam (in de Amstel) zo gaf men ook aan nederzettingen bij een doornbegroeïng]] een naam met daarin het woord doorn (bijvoorbeeld Doornik).

Voorbeelden van plaatsnamen met "doorn" die afgeleid zijn van durnu[bewerken | brontekst bewerken]

Nederland: Deurne (Nederland),[2] Doornenburg[2], Doornik[2], Doornspijk[2]

België: Deurne (Vlaams-Brabant), Deurne (Waals-Brabant), (Tourinnes la Grosse)

Duitsland: Appeldorn

Engeland: ...

Een deel van de namen gaat vermoedelijk terug op een afleiding uit -tere, dat een boom aanduidt.[3].

Voorbeelden van die mogelijk maar niet zeker afgeleid zijn van durnu[bewerken | brontekst bewerken]

Nederland[bewerken | brontekst bewerken]

Deurningen, Deursen, Deurze, Doorning, Doornsteeg, Doorwerth, Hellendoorn, Odoorn Dr., Thorn (Limburg), Doorn (Utrecht)

België[bewerken | brontekst bewerken]

  • Deurne (Antwerpen) (Romaans "Torninis"), Doornik (Tournai), Turnhout

Duitsland[bewerken | brontekst bewerken]

  • Dornick

Engeland[bewerken | brontekst bewerken]

  • Appledore, Thorne, Thornton

Voorbeelden van plaatsnamen met "doorn" die niet afgeleid zijn van durnu[bewerken | brontekst bewerken]

  • Apeldoorn, van appuldrum, appelboom. [2]
  • Appeltern, idem[2]
  • IJzendoorn, van Oud-Germaans Isandro[2]
Alle dr*n / tr*n plaatsnamen op de kaarten van BLAEU - * = klinker

Trivia[bewerken | brontekst bewerken]

  • Bij de studie van toponiemen dient altijd op de oudst bekende vorm terug gegrepen te worden. Meerdere namen die tegenwoordig op -doorn eindigen, gaan terug op een vorm die daar niets mee te maken heeft. Een voorbeeld is Apeldoorn (792-793: Appoldro), dat 'appelboom' betekent. Ook daarmee vergelijkbare namen in het buitenland gaan vermoedelijk op 'appelboom' terug.[4]

Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Bronnen, noten en/of referenties
  1. Maurits Gysseling: Toponymisch Woordenboek van België, Nederland, Luxemburg, Noord-Frankrijk en West-Duitsland (vóór 1226)
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Maurits Gysseling: Toponymisch Woordenboek van België, Nederland, Luxemburg, Noord-Frankrijk en West-Duitsland (vóór 1226), 1960
  3. Laak, J.C. ter, manuscript. Deventer
  4. Lexicon van Nederlandse Toponiemen tot 1200, Künzel R., D. Blok en J. Verhoeff, Amsterdam 1989, uitg, Meertens Instituut, pag. 69