Categorie:Collectie ZHE: verschil tussen versies

In gesprek met… werkgroep Zeilbergs Historisch Erfgoed “Het stoffige van een archief moet omgezet worden naar een interactieve vorm van historisch erfgoed!”

In gesprek met wat? Met de werkgroep Zeilbergs Historisch Erfgoed! In meer vertrouwde terminologie: dorpsarchief Zeilberg… We zitten in Den Draai waar deze werkgroep zich gevestigd heeft. Ruim een half jaar geleden, begin september 2013, werd het dorpsarchief overgehuisd vanuit een bijruimte van de pastorie naar Den Draai. Dat werd toen gedaan door Gerard Kuijpers en Louis Litjens, aangevuld met Benny Munsters. Deze laatste heeft het initiatief genomen om het archief onder te brengen in Den Draai. We kennen de inzet van Benny Munsters als het gaat om het cultureel historisch erfgoed van Zeilberg. Al snel had Benny contact gelegd met Gerard en Louis, die zeker capabel zijn als het gaat om het ‘bewaken’ van het historisch materiaal, gezien hun achtergrond. Louis is al jaren actief bij de Heemkundekring en Gerard is werkzaam bij het Regionaal Historisch Centrum in Eindhoven en daarnaast ook aangesloten bij de Heemkundekring. Zo had Benny een prima basis weten te leggen. De ruimte bij de pastorie was, doordat die niet meer verwarmd werd, niet meer geschikt voor opslag van met name papieren materiaal en het feit dat het gebouw te koop stond, was ook een reden om uit te zien naar een nieuwe ruimte. Omdat Benny het gemeenschapshuis als hart van de gemeenschap ziet, ruimde hij graag een plek in voor het lokale archief.

Even terug in de historie van het Zeilbergs Archief. In 1989, na het vijfenzeventigjarig bestaansfeest van de parochie, bleek dat de noodzaak van een archief bestond. Jan van de Mortel nam de eerste stap door een ruimte te vragen bij het parochiebestuur en daar werd positief op gereageerd. Immers, Jan zou ook het parochiearchief opbouwen en bijhouden. Al snel kwam Jan van Ooij als versterking en de twee Jannen zouden jaren bouwen aan een geïnventariseerd archief. Mensen konden met vragen terecht op donderdagavond en een kopje koffie met een speculaasmanneke was dan standaard inbegrepen. Ik heb daar diverse avonden met de Jannen zitten classioneren over de geschiedenis van de Zeilberg! Toen Jan van Ooij kwam te overlijden, is Jan Aarts aan de zijde van Jan van de Mortel gaan zitten (wat een Jannen-business!) en toen Jan van de Mortel overleed, heeft Jan Aarts het nog een aantal jaren alleen voortgezet. In 2013 gaf Jan Aarts aan te willen stoppen en dat was het moment dat Benny Munsters in actie kwam. Samen met Martien van Rijt vroeg Benny een overleg aan met pastoor Janssen en Jan Aarts. Er werden afspraken gemaakt over waar de zaken vanuit het archief naartoe zouden gaan. Het parochiearchief zou naar Deurne gaan en het dorpsarchief zou naar Den Draai gaan. Natuurlijk waren er zaken die in beide archieven thuis zouden kunnen horen (denk aan de spullen over het missionariswerk en het Missiethuisfront Zeilberg), maar Jan Aarts zou als laatste taak het scheiden van de spullen op zich nemen. Zoals al gezegd, werd in september een start gemaakt om de spullen uit het dorpsarchief naar Den Draai te verhuizen. Boven het kantoor en de ingang van Den Draai is een grote ruimte die met een vlizotrap te bereiken is. Niet erg makkelijk bereikbaar, maar het is te doen. Daar werden de kasten en de spullen opgeslagen om later opnieuw geïnventariseerd te worden. Dat is sowieso nodig, omdat de computer waar de Jannen alles in opgeslagen hadden, het inmiddels begeven heeft… In de tussentijd had ook Jos Biemans zich aangesloten bij de werkgroep en Jos kwam net op tijd om de kasten mee over te huizen! Dit drietal kreeg afgelopen mei nog aanvulling van Jan Adriaans en zo was de groep zoals die nu bestaat, compleet. Er is dus zelfs weer een Jan aanwezig…!

En nu zitten we met dit viertal aan tafel. De naam Dorpsarchief Zeilberg is inmiddels vervangen door de meer aansprekende en dekkende naam ‘Zeilbergs Historisch Erfgoed’, wat past bij het-geen in de omliggende gemeentekernen al bestaat. Jos: “Geschiedenis houdt zich niet aan dorpsgrenzen; het wordt al snel breder dan je eigen woonplaats!” En dat is ook de reden waarom alle leden lid zijn van de Heemkundekring Deurne. Jos gaat verder: “We zijn erg gelukkig met hetgeen de Jannen aan archief hebben opgebouwd, maar we zien voor onszelf een andere taak. In deze tijd van digitalisering kan er met de historie veel meer gedaan worden. Daarom is er overleg geweest met gelijk-gestemden uit Neerkant, Liessel en Deurne, met de Heemkunde Deurne, maar ook met DeurneWiki. Dat de werkgroepen uit de gemeentekernen gegevens aanleveren bij DeurneWiki, maakt dat die gegevens voor iedereen makkelijker bereikbaar zijn. Via de computer kunnen de mensen thuis alle gegevens die er zijn, makkelijk vinden. Bovendien is het geweldig dat je ook je eigen dorpsgeschiedenis kunt presenteren! Een geweldig voorbeeld hiervan is Neerkant. Daar hebben ze de beschikking over een mooie ruimte: het museum Techniek met ’n ziel, geopend in 2008 en ingericht door Henk Joosten die vroeger werkte bij Broekmans Electra en later eigenaar was van de JeHaBe.” Het viertal komt tegenwoordig wekelijks bijeen. Gerard: “De laatste periode zijn wij vooral facilitair bezig geweest. Het eeuwfeest van ons dorp en dat van de school heeft ons nogal wat tijd gekost. Regelmatig kwamen er vragen over historische gebeurtenissen in verband met de Fietstocht van de Eeuw en er is veel vraag geweest naar foto’s. Het landen van een Belgisch vliegtuigje op de Breemortel is daar een mooi voorbeeld van. De mensen in dat buurtschap hebben dat onderwerp uitgekozen om uit te beelden en dat hebben ze erg mooi gedaan.” Op de vraag wat er nu op stapel staat, is ook direct een antwoord klaar: “Nu kunnen we ons weer toeleggen op de inrichting van de ruimte en de inventarisatie van wat is overgehuisd vanuit de pastorie. Vooral die inventarisatie zal veel tijd gaan kosten, daar is men zich zeer wel van bewust. Maar daarna, en misschien wel tussentijds, zal ook veel tijd gaan zitten in het digitaliseren van al die spullen. Daarmee zal sowieso erg selectief te werk gegaan worden, want lang niet alles is voor een breed publiek interessant. Pas als de inventarisatie achter de rug is, kan vastgesteld worden waar zich nog hiaten voordoen. Lang niet elke vereniging en alle personen die spullen van belang hebben, waren in het verleden al actief met het aanleveren van materiaal. Daarom is het idee ontstaan om de Zeilberg straks te verdelen in vier stukken, waarbij ieder werkgroeplid een gebied voor zijn rekening gaat nemen om de hiaten op te vullen, of dat trachten te doen. Dat zal dan gebeuren door ‘de boer op te gaan’. Aankloppen bij mensen waarvan gedacht wordt dat die nog belangrijk materiaal in bezit hebben. We willen ons dat niet toe-eigenen, maar we willen het graag in bruikleen hebben. Wij zullen materiaal nooit uitlenen (we zijn geen uitleenbibliotheek) en als mensen aangeven dat ze eigendomsrecht op zaken willen leggen, dan is daar volop begrip voor en zullen we ons daar altijd aan houden. Zo moet het historisch erfgoed steeds completer worden.” Eigenlijk is dat opnieuw een inventarisatie…! Duidelijk is dat deze heren nog jaren werk hebben en eigenlijk houdt het nooit op, want als er iets blijft groeien, dan is het wel de geschiedenis! Maar de werkgroep wil meer! Jan: “We willen de mensen in Zeilberg ook graag laten zien wat we doen en wat we hebben. Er doen zich regelmatig gelegenheden voor waarop dat kan. Denk aan jubilea van verenigingen, bijzondere gebouwen, etc. Maar voordat het zover is, zijn we al snel een half jaar verder, als het niet allemaal nog langer gaat duren.” En Jos vult aan: “Zo’n presentatie moet dan op een toegankelijke manier gebracht worden; het moet appetijtelijk zijn. Mensen moeten dan geboeid worden door verhaal en beeld. En als we dat voor elkaar krijgen, dan krijgen we het historisch besef ook bij de mensen! Bovendien willen we een wisselwerking bewerkstelligen: het moet niet alleen van ons uit komen, er moet ook initiatief bij de mensen liggen! We willen een interactieve manier van werken, want daarmee vergroot je de betrokkenheid.”

De werkgroep Zeilbergs Historisch Erfgoed is een zelfstandig opererende werkgroep die wat betreft de financiën onder Stichting Den Draai valt. Jos: “Dat houdt niet meer in, dan dat we jaarlijks verantwoording afleggen over onze activiteiten op financieel gebied.” We krijgen geen opdrachten om het op een bepaalde manier te doen; we werken volgens onze eigen principes en visie.” Van belang is dat de werkgroep bestaansbekendheid krijgt, want deze is afhankelijk van hetgeen vanuit de gemeenschap kan worden aangeleverd. Een eerste stap is dit “In gesprek met”, maar daar wil de werkgroep het niet bij laten. Jos: “We willen structureel, misschien wel maandelijks, ruimte gebruiken in het Kontakt. Dat kan zijn door artikelen of foto’s, waarbij wij vragen beantwoord hopen te krijgen. Daarnaast komt er een eigen logo, dat uniform moet zijn met de heemkunde van de gemeente Deurne, maar met een herkenbaarheid voor Zeilberg. De heren vragen er zelf niet om, maar als ik ze zo aanhoor, dan denk ik dat een steuntje in de rug op meer gebieden dan materiaal, zeker welkom zal zijn! Een goed bedienbare scanner is niet iets wat regelmatig bij de pudding meegegeven wordt…! Een mooie opmerking is deze: “Het stoffige van een archief moet omgezet worden naar een interactieve vorm van historisch erfgoed!” Dat is een algemeen streven, maar voordat ik afsluit wil ik van de heren toch ook hun persoonlijke beweegredenen weten, waarom ze hun tijd willen stoppen in de geschiedenis van ons dorp. Jan: “Ik heb me als politicus zo’n 20 jaar op hoofdlijnen beziggehouden, nu wil ik dat wel op detailniveau doen. Bovendien heeft geschiedenis altijd al mijn interesse gehad.” Louis: “Van geboorte ben ik geen Zeilberger, maar ik woon er al lang, ken er heel veel mensen, zeker vanuit het voetbal (Louis Litjens verdedigde een aantal jaren het doel van het vaandelteam van ZSV – red.) en gedurende acht jaar heb ik de groep fotoherkenning van de heemkundekring gezeten. Natuurlijk had Zeilberg mijn speciale interesse en al die jaren heb ik de foto’s die Zeilberg betroffen, zuinig bewaard. Ik wil graag het verhaal achter de mensen kennen!” Gerard: “Als medewerker van het Regionaal Historisch Centrum Eindhoven ben ik dagelijks bezig met de historie. Als zich dat ook nog mag toespitsen op Zeilberg, dan is het helemaal mooi! Mijn gevoel bij het historisch besef is gelijk aan dat van de andere werkgroepleden en dat bevalt me prima.” Jos: “Eigenlijk is het meer toeval dat ik in deze werkgroep zit. Op straat had ik regelmatig contact met Louis en toen ik hoorde van de verhuizing, werd ik getriggerd. Een aantal jaren ben ik voorzitter geweest van de dorpsraad hier in Zeilberg en zonder dat je je dat op dat moment beseft, ben je dan ook bezig met een stukje geschiedenis van het dorp…! Ik zou het jammer vinden als die geschiedenis vergeten zou worden of erger nog, zou verdwijnen!”

We drinken samen nog op een mooie toekomst voor dit in de geschiedenis geïnteresseerd groepje mensen en gaan allen de vakantie tegemoet. Nu u dit leest, is die vakantie alweer voorbij en zoals de werkgroepleden beloofd hebben: met regelmaat zult u iets van ze horen via dit Zeilbergse medium! Maar daar hoeft u niet op te wachten… Mocht u denken: “Goh…, hier zullen ze vast wel iets aan hebben”, als u een oude foto in uw handen hebben, of op zolder een map met krantenknipsels vinden, dan kunt u contact opnemen met de werkgroep via ZHE@dendraai.nl Na de vakantie kunt u dinsdagsavonds terecht in Den Draai van 20.30 tot 22.00 uur. Wel graag op afspraak. Een telefoonnummer zal in een volgend nummer van het Kontakt bekend worden gemaakt.

De foto's in deze categorie zijn afkomstig uit het parochiecentrum van Zeilberg en komen onder beheer van een nog op te richten werkgroep Zeilbergs Historisch Erfgoed (ZHE)