Huiswever

Weven

Spinnen

Tot eind 19e eeuw kende de gemeente Deurne en Liessel veel huiswevers.

Inleiding

De huiswever werkte thuis aan een getouw met een schietspoel. Deze spoel werd vanuit een lade in het getouw tussen de kettingdraden door “geschoten”. Op oudere weefgetouwen, die deze inrichting nog niet kenden, werd de spoel tussen de kettingdraden door gegooid. Deze spoelen werden smijtspoelen genoemd.

Huisweefindustrie

Oorspronkelijk beoefenden de Deurnenaren de landbouw, maar de arme zandige grond verschafte hen slechts een zeer sober bestaan. Vandaar dat er van oudsher in Deurne op grote schaal de huisweefindustrie werd bedreven.
Het voor de weverij benodigde vlas werd ter plaatse verbouwd, niet alleen als grondstof voor de weverij maar ook voor de productie van lijnolie voor verlichting in de olielampen en van lijnkoeken voor het vee. Omdat de vraag aan vlas soms groter was dan het aanbod werden door handelaren elders gekochte partijen vlas hier publiek te koop aangeboden. Zo werd in 1811 tijdens twee openbare verkopen ruim 1400 pond vlas verhandeld. Dergelijke verkopen hadden plaats onder leiding van een notaris en uit de bewaard gebleven akten zijn veel namen van plaatselijke huiswevers bekend.

Machinale weefindustrie

Met de ontwikkeling van de machinale weefindustrie werd dit middel van bestaan langzaam aan de bevolking ontnomen. Hoewel de eerste fabrieken omstreeks 1855 in het naburige Helmond werden opgericht, bleef de handweefindustrie nog lange tijd als een afzonderlijk bedrijftak naast de machinale bestaan. Dit kwam omdat de eerste industriële producten van inferieure kwaliteit waren en velen de voorkeur gaven aan de kwalitatief betere eigen linnen stoffen.
Niettemin werd van jaar tot jaar de betekenis van de huisweverij minder en langzaam maar zeker ging deze huisindustrie te niet. Werd in 1870 in Deurne nog 600 hectare vlas verbouwd, in 1900 was dat teruggelopen tot een schamele 18 hectaren. De huiswever werd fabrieksarbeider of hij voorzag op een andere wijze in zijn onderhoud.

Luchtweefmachine

Later in de 20e eeuw zou de Deurnese Machinefabriek Te Strake met de revolutionaire ontwikkeling en productie van de Luchtweefmachine de textielindustrie wereldwijd op z’n kop zetten.

Literatuur

• J. B. Kam, Onderzoek naar de Woningtoestanden in de Gemeente Deurne c. a., 11 november 1904, pagina 3 en 4.