Iedere eerste maandag- en woensdagochtend van de maand van 10 tot 12 uur kunt u ons bezoeken in het heemhuis Vanaf 1 januari 2025 wordt dat Iedere eerste maandagochtend en derde woensdagochtend van de maand. |
Kasteelcomplex Groot en Klein Kasteel te Deurne
| ||
| Landschapskwaliteit | ||
| typering | Ruimtelijk ensemble bestaande uit diverse bouwwerken, waterlopen en landschapselementen behorende bij het kasteelcomplex | |
| locatie | Op ongeveer 500 meter noordoostelijk van de Markt in Deurne, aan de weg Haageind | |
| fietsroutenetwerk | Gelegen aan de centrumverbinding door Deurne tussen de knooppunten 39, 47, 8 en 21 | |
Het kasteelcomplex van het Groot en Klein Kasteel te Deurne op ongeveer 500 meter noordoostelijk van de Markt in Deurne aan de weg Haageind is een ruimtelijk ensemble, bestaande uit diverse bouwwerken, waterlopen en landschapselementen.
Samenstellende elementen[bewerken | brontekst bewerken]
Aan de westelijke kant van het Haageind is de kasteelruïne van het Groot Kasteel te zien, samen met het Dinghuis en een dierenweide. Dit terrein wordt omringd door een slotgracht en kan beschouwd worden als de kasteeltuin. Het kasteel zelf ligt binnen een binnenste gracht.
Daarachter is het kasteelpark te vinden in Engelse landschapstijl met slingerpaden en afwisselingen tussen open ruimtes en boompartijen. Het kasteelpark hoorde al in de 14e eeuw tot het Groot Kasteel, al was dit park toen nog een stuk weiland. De smalle waterlopen eromheen dateren mogelijk al uit die periode. Dit alles is in eigendom van de gemeente Deurne. Iets verder naar het noorden staat één van de oude kasteelboerderijen, in particulier eigendom. Het vormt een uniek ensemble met sporen van zeker 600 jaar landschapsontwerp en bouwkunde.
Aan de oostelijke kant van het Haageind is het Klein Kasteel te vinden, eveneens voorzien van een gracht, en de watermolen. Deze twee gebouwen zijn allen particulier eigendom. In tegenstelling tot het Groot Kasteel kreeg het Klein Kasteel nooit een park, en bleef de inrichting eromheen beperkt tot een tuin binnen de gracht. De percelen weiland achter het Klein Kasteel, de Vriezenbeemd en de Kathelijnenbeemd, bleven weiland tot zij in de late 20e eeuw werden ingericht als park voor de nieuwbouwwijk Heiakker.
Achtergronden[bewerken | brontekst bewerken]
Het Haageind werd de vestigingsplaats voor dit kasteelcomplex omdat het een strategische plek was door de ligging aan het kruispunt van een belangrijke route (Haageind) en meerdere waterlopen. Een beek, de huidige Vlier, zorgde voor de wateraanvoer voor de slotgracht en de watermolen.
Het Klein Kasteel is gebouwd vóór 1383. Hier woonden de 'heren van Deurne'. Deze heren mochten tot 1795 het dorpsbestuur benoemen. In de zestiende eeuw kochten de bewoners van het Groot Kasteel, dat al vóór 1397 gebouwd is, zowel het Klein Kasteel als het ambt van 'heer van Deurne' over. Helaas is dit kasteel sinds 1944 een ruïne. Het is bij de bevrijding van Deurne grotendeels verwoest. Bij de ruïne staat het Dinghuis, waar vanaf de zeventiende eeuw recht werd gesproken. Op de plek van het Dinghuis stond in de middeleeuwen vermoedelijk de neerhuizing, de kasteelboerderij, van het Groot Kasteel. De kasteelboerderij van het Klein Kasteel stond op de plaats van het witgepleisterde herenhuis en werd in 1857 gesloopt.
De huidige kasteelboerderij ten noorden van de kasteeltuin was vanaf 1694 een pachtboerderij van het Groot Kasteel. Het huidige gebouw stamt uit 1804.
De kasteeltuin werd in de huidige vorm rond 1810 aangelegd onder het bewind van Theodorus baron de Smeth (1779-1859) in de Engelse landschapsstijl. Deze stijl voerde hij ook door in zijn landgoed Sonsbeek, tegenwoordig het stadspark van Arnhem, dat hij van 1806 tot 1821 in eigendom had. De oudste bomen in het park zijn zo'n 200 jaar oud.