Petronella Wilhelmina Koolen (1905-1982)

Petronella Wilhelmina Koolen
Foto: collectie Peter Aarts
Persoonsinformatie
Volledige naam	Petronella Wilhelmina Koolen
Roepnaam	Nelly
Geboorteplaats	Vlierden
Geboortedatum	3 januari 1905
Overl.plaats	's Hertogenbosch
Overl.datum	26 oktober 1982
Partner(s)	Theodorus Adrianus Pijnenburg
Beroep(en)	naaister, groenteverkoopster

Petronella Wilhelmina (Nelly) Koolen (1905-1982), in de familie Koolen beter bekend als "Nel in Haaren" werd geboren als eerste dochter van de spoorwegbeambte Willem Koolen (1878-1956) en Johanna Meulendijks (1878-1957) op 3 januari 1905 te Vlierden. Ze werd opgeleid als naaister maar vond na haar huwelijk haar werk op de boerderij van haar echtgenoot in het Noord-Brabantse Haaren nabij Oisterwijk. Nel overleed op 77-jarige leeftijd in het ziekenhuis te 's- Hertogenbosch op 26 oktober 1982.

Jeugd

Aanvankelijk was het de bedoeling dat Nel naaister zou worden. Zo werd zij op 12-jarige leeftijd naar de familie Verberkt in Horst gestuurd om hier het beroep onder de knie te krijgen. Hoelang zij in Horst verbleef is niet bekend, maar het was zeker voor langere tijd. Wel keerde zij vóór 1923 terug naar Vlierden om met haar familie naar Waardenburg (Gld.) te verhuizen. Vader Willem Koolen werd in dat jaar overgeplaatst door de NS. Een aantal jaar later werd de familie op eigen verzoek teruggeplaatst naar Noord-Brabant alwaar zij eerst woonden te Berkel-Enschot en vervolgens hun definitieve woonplaats vonden in een seinwachterswoning te Haaren.

Gezinsleven

Nel huwde op 28 mei 1934 te Haaren met de spoorwegarbeider Theodorus Adrianus (Doris) Pijnenburg (geboren te Haaren (N.-Br.) op 30 maart 1903, overleden te Tilburg op 10 maart 1961). Zij gingen wonen in het ouderlijk huis van Doris aan de (tegenwoordige) Kantstraat 42 te Haaren. Samen runden zij een boerenbedrijf en eier- en groentehandel die tot in verre omstreken bekend was. Met regelmaat kwamen neven en nichten (kinderen van Frans Koolen (1873-1960) en Maria Catharina Elisabeth Verberkt (1886-1962)) in de zomermaanden op vakantie. In het voorjaar van 1935 werd hun enige dochter geboren, zij is nog in leven.

Oorlogsjaren

Gedurende de oorlogsjaren liet Nel (vermoedelijk was dit in de zomer van 1943) een Joodse familie onderduiken op zolder in haar huis. Het was de Amsterdamse familie Salomon De Pimontel- van Kleef die zij kende via Joodse klanten uit Oisterwijk. Het gezin bestond uit vijf leden, vader, moeder en twee zonen, dochter Betsy was reeds getrouwd en werd voordat zij onderdook met haar echtgenoot op transport gezet naar Sobibor. Beiden zijn aldaar overleden. Het bleef niet alleen bij het onderdak bieden aan onderduikers maar met gevaar voor eigen leven trok Nel er regelmatig op uit om Joodse families in Amsterdam en het gezin van haar neef Gerardus Antonius Koolen (1912-1992) in 's-Hertogenbosch van voedsel te voorzien. De situatie werd gevaarlijker toen steeds meer mensen in het dorp Haaren lucht kregen van de verzetspraktijken van Nel, Nel verstrikt raakte in een razzia te Amsterdam en tijdelijk daar moest blijven, en de jongste der onderduikers er regelmatig op uit trok naar Den Bosch en zo de familie Pijnenburg bijzonder in gevaar bracht. De situatie werd nog gevaarlijker toen terugtrekkende Duitsers de boerderij van Nel prompt tot wachtpost bestempelden, gelukkig lieten zij iedereen met rust zo ook de familie de Pimontel die een paar jaar na de oorlog naar Israel vertrok.

Periode 1950-2000

Het gezin Pijnenburg-Koolen zorgde ook na de oorlog voor ontheemde gezinnen. Eind jaren '50 woonden haar oom en tante (Frans Koolen en Elisabeth Verberkt) ook bij het gezin Pijnenburg-Koolen in. In 1961 overleed echtgenoot Doris op 58-jarige leeftijd. Nel en haar dochter stonden er nu alleen voor. Haar dochter huwde en Nel woonde bij het gezin in tot zij in 1982 overleed. Ze werd begraven op het Lambertuskerkhof te Haaren. In 2002 verliet haar dochter en gezin voorgoed de boerderij aan de Kantstraat waar naar men zegt de tijd sinds 1960 had stil gestaan.

Bronnen

Genealogy Koolen - "In het spoor van onze voorouders" door SMC van Erp, 2010, Venlo-Auckland, vertaling naar het Engels door J.J.M. Koolen, Auckland