Zusters Franciscanessen in Helenaveen (1884-1986)

In de loop der tijd waren de Zusters Franciscanessen uit Veghel op vier plaatsen in de gemeente actief. Een van die plaatsen was Helenaveen.

De laatste zes zusters die in Huize St. Anna in Helenaveen verbleven. Vlnr: zuster Gerardus (van der Burght), zuster Augustini (van den Broek), Huisoverste zuster Stephana (van der Linden), zuster Respicia (Spee), zuster Patricia (Poels), en zuster Christophora (Kuypers).

Algemeen

In het jaar 1853 begon de heer J. v.d.Griendt een ontvenings- en ontginnningsbedrijf. Het werk daar kreeg de naam van zijn echtgenote, Helena-veen . Er kwamen mensen wonen. Eerst veenarbeiders en opzichters en daarna mensen, die hun brood verdienden op de ontgonnen stukken land. Er kwam een katholieke en een protestantse kerk en een school aanvankelijk voor alle kinderen samen.

Verblijf in Helenaveen

De toenmalige Pastoor Bijnen zocht naar middelen om de katholieken daar te hulp te komen en dacht daarbij aan zusters. Hij vond een weldoener, een zekere heer Jac. Raaymakers uit Helmond, die in 1884 een Zustershuis met school liet bouwen. Het huis kreeg de naam: Huize St. Anna. Op zijn zoektocht naar zusters werd de pastoor door de bisschop verwezen naar de zusters Franciscanessen uit Veghel. Al in 1882 was er de toezegging, dat er zusters zouden komen voor onderwijs en de naaischool. Echter pas in 1884 werd deze toezegging ook daadwerkelijk een feit. Zuster M.Innocentia, Zuster M.Anna, Zuster M.Oda, Zuster Josephina, Zuster M.Ludovica en zuster M. Margaretha waren de eerste bewoners van het nieuwe klooster en op 3 november van dat jaar begon de school met 83 leerlingen. In 1897 werd een nieuwe bewaarschool gebouwd en in de loop van 1907 kwamen nieuwe schoollokalen. Het verblijf van de zusters in Helenaveen heeft in de loop der jaren vaak aan een zijden draadje gehangen, vooral door de grote schommelingen in het aantal leerlingen. In 1944 kwam echter de grote klap. Door een enorme brand als gevolg van het oorlogsgeweld werd het gehele complex verwoest en de zusters werden geëvacueerd naar het Moederhuis in Veghel. In maart 1945 kwamen de zusters weer in Helenaveen terug en vonden tijdelijk onderdak in een leegstaand woonhuis. De meisjesschool werd voorlopig ondergebracht in de openbare jongensschool. In januari 1946 verhuisden de Zusters naar Rijkskamp 1, Mariaveen, dat was ingericht voor klooster en school tegelijk. Direct na de oorlog waren er echter plannen om de zusters te vervangen daar leken, maar vooral de inzet van de Helenaveense bevolking heeft er voor gezorgd dat zij nog tot 1986 hun werk in het onderwijs en de ziekenzorg mochten blijven doen. Op 13 augustus 1956 verhuisden de zusters naar hun nieuwe klooster, huize Sint Anna, in Helenaveen en verbleven en werkten daar tot de opheffing op 30 september 1986.