Derpsestraat 17 en 19

Het laatst overgebleven restant van de oliemolen: een dubbele woning. Links zien we de woningen Derpsestraat 17 en 19, ter plaatse van het vroegere verlengde van de oliemolen. De linker van de drie knotlinden staat er nu nog, één van de twee andere is tussen 2015 en 2022 gerooid.

De oude oliemolen ná de bouw van het rechts ernaast huis Derpsestraat 23b. We kijken hier tegen de zijgevel waar ooit het verlengde tegenaan stond.

Derpsestraat 17 en 19 zijn twee adressen in Deurne.

Ligging

Het oude pand, dat op het laatst de huisadressen Derpsestraat 21 en 23 had, stond ter plaatse van de huidige woonhuizen Derpsestraat 17, 19 en de smalle klinkerweg daarnaast. Na de sloop van het linkerdeel van het langgerekte oude pand konden beide nieuwe woningen worden gebouwd, en bleef alleen een klein restant met de twee woninkjes ter plaatse van de klinkerweg staan. Nadat ook dat verdween, werd hier een klinkerweg ter ontsluiting van enkele nieuwe huizen erachter aangelegd.

Het oude pand

De oliemolen

In 1832 stond op deze plek de oliemolen met vrijstaande schuur van Godefridus van Hombergh (1783-1856), kadastraal bekend als E 109. Zelf woonde hij in de grote boerderij ertegenover, het latere Derpsestraat 24 en 26. In augustus 1807 kreeg Godefridus bij besluit van de landdrost permissie tot het toe-eigenen van een handgruit- of pelmolen en hij legde de benodigde eed af voor de schout civiel Jan Willem van de Mortel. Mogelijk draaide de molen dus vanaf 1807.

Van oliemolen naar huis met vaste schuur

Bij de boedelscheiding van de goederen van Van Hombergh ging het meeste, en ook de oliemolen, naar de gezamenlijke kinderen. De oliemolen kreeg in die periode het huisadres B.4. Rond 1881 werd de oliemolen omgezet naar E 1501 (schuur en erf), E 1502 (huis en erf) en E 1503 (huis en erf), waarbij de laatste twee huisjes in de voormalige oliemolen gebouwd werden en de eerstgenoemde schuur een nieuwe uitbreiding aan de linkerzijde van de voormalige molen was. Dat gebouw werd rond 1909 verkocht.

Nieuwe eigenaren van de huisjes in de voormalige oliemolen waren Franciscus en Maria Smits, dienstboden in Deurne. Zij lieten de drie afzonderlijke percelen rond 1912 weer tot één verenigen, E 1903. Voortaan waren het één en mogelijk twee woningen in één pand, dat zij rond 1921 verkochten. Koper was Tinus Joosten van Derpsestraat 25, die enkele jaren ervoor al de ertegenover gelegen oude boerderij Derpsestraat 24 en 26, waartoe eens de oliemolen behoorde, had gekocht en laten slopen.

In 1930 bestond het restant vermoedelijk uit twee woningen, namelijk A.78, hernummerd naar Lage Kerk A.35 en bewoond door J. Martens, en A.77, hernummerd naar Lage Kerk A.36 en bewoond door Hendricus van de Waarsenburg (1900-1988). In 1955 werd dat Derpsestraat 21, toen Pieter Martens er woonde, en Derpsestraat 23, waar Marinus Manders woonde. Joosten liet de voormalige oliemolen rond 1956 kadastraal hermeten, waarna het pand bekend kwam te staan als L 947.

Sloop en verkoop

Op dit samengevoegde perceel L 947 (boerderij, huis, schuren, erf, bouwland, boomgaard, weg) stond behalve de twee woningen in de voormalige oliemolen ook de boerderij Derpsestraat 25 (eertijds E 112). Ze droegen de huisnummers 21, 23 (beide woninkjes) en 25 (de boerderij). Rond 1959 werd het perceel van Joosten in drie delen verdeeld. De twee noordwestelijke percelen werden verkocht, Joosten behield zijn oude boerderij met omliggend land. De oude oliemolen had tot op zijn perceel doorgelopen, en het deel binnen zijn perceel, een restant van het oude gebouw, bleef vooralsnog bewaard. Daarin waren twee woningen aanwezig. Rond 1961 verkocht Joosten zijn hele erf, inclusief het laatste relict van de oliemolen met de woningen, aan de gemeente Deurne. De oliemolen was in de vroege jaren zeventig nog slechts in gebruik als garage. Nog rond 1973 werd dit laatste oude gebouw ook gesloopt.

Het huisnummer 21 werd later hergebruikt voor nieuwbouw van een huis op het erf van Joosten.

Twee nieuwe huizen

Derpsestraat 17

Het meest noordwestelijke perceel was L 1197, en werd gekocht door Leonardus Antonius de Bijl (1918-1988). Hij liet hierop in 1958 een huis met garage bouwen, dat het adres Derpsestraat 17 kreeg. Hij behield het huis tot zijn dood. Dit huis staat ter plaatse van de uiterste hoek van de schuur die aan de oude oliemolen was gebouwd.

Derpsestraat 19

Het perceel ernaast was, L 1198, en werd gekocht door Henricus Franciscus Antonius van den Eijnden (1931-1985). Die liet hierop in 1958 een huis bouwen. Dat huis kreeg het adres Derpsestraat 19. Na de verkoop van wat grond werd de kadastrale aanduiding L 2542. Zijn weduwe bleef eigenaar tot na 1989. Dit huis staat ongeveer ter plaatse van het midden van de oude oliemolen-met-schuur, dus op de overgang van schuur naar voormalige oliemolen.

Bronnen, noten en/of referenties