Peelland

Peelland is de benaming voor het zuid-oostelijk deel van de provincie Noord-Brabant, waarin de gemeente Deurne ligt. De naam is afgeleid van de naam van een hoogveengebied dat de oostelijke grens van de streek vormt, de Peel.

Het Kwartier van Peelland is tevens de benaming voor één van de vier kwartieren van de voormalige Meierij van 's-Hertogenbosch, die in de zestiende en zeventiende eeuw weer een onderdeel van het hertogdom Brabant vormde. De andere drie kwartieren van deze meierij waren Kwartier van Kempenland, Kwartier van Maasland en Kwartier van Oisterwijk met ieder hun eigen kwartierschout en andere fucntionarissen. De bestuurlijke hoofdplaats van Peelland was in de Middeleeuwen de plaats Sint-Oedenrode, dat haar positie mogelijk ontleende aan haar voormalige functie van hoofdzetel voor het Graafschap Rode. Het graafschap Rode is volgens historicus Martien van Asseldonk mogelijk de voorloper van het kwartier Peelland.

Het "Kwartier van Peelland" bestond uit de heerlijkheden:
Asten, Beek en Donk, Deurne, Geldrop, Heeze, Helmond, Kranendonk, Leende en Zesgehuchten, Liempde, Lieshout, Liessel, Mierlo, Sterksel, Stiphout en Croy en Vlierden.
en navolgende statendorpen:
Aarle, Bakel, Breugel, Erp, Lierop, Nederwetten, Nuenen-Gerwen, St-Oederode, Schijndel,Someren, Son, Tongelre en Veghel.

Later verschoof de geografische aanduiding van Peelland ietwat naar het zuidoosten van Brabant. De bestuurlijke rol van het kwartier werd overgenomen door Helmond, nu één van de belangrijkste plaatsen in Peelland en de huidige "hoofdstad van de Peel".

Peelland moet niet verward worden met de Peel, een naam voor het hoogveengebied. In het dagelijks spraakgebruik wordt de streek ook wel eens aangeduid met Peel, doch dit is feitelijk incorrect.

De Kwartiervergaderingen en de verslaglegging

De kwartiersvergaderingen werden in de beginfase altijd uitgeschreven door de kwartierschout en via een bode werden uitnodigingen bezorgd in de diverse plaatsen. De griffier zorgde voor het vastleggen van de belangrijkste zaken die ter vergadering werden ingebracht. De slotformule luidde meestal "...aldus gedaen geproponeert (=voorgesteld) ende geresolveert (= besloten) ten daege maende ende jaere voers[creven]...", ondertekend door de griffier.

Literatuur

Henk Beijers - Wetenswaardigheden uit de Kwartiersarchieven van Peelland I- in D'n Uytbeyndel nr 32 (najaar 1995) pagina 2-4.