Zusters Franciscanessen in Helenaveen (1884-1986)

In de loop der tijd waren de Zusters Franciscanessen uit Veghel op vier plaatsen in de gemeente actief. Een van die plaatsen was Helenaveen.

1956: de zusters lopen vanuit de kerk naar hun nieuwe onderkomen Huize St. Anna aan de Oude Peelstraat. Links op de achtergrond de bakkerij van Theo Peters. Rechts: Hotel-café-restaurant 'In d'Ouwe Peel'.

Algemeen

In het jaar 1853 begon Jan van de Griendt een vervenings- en ontginningsbedrijf. Het werk daar kreeg de naam van zijn echtgenote, Helena-veen . Er kwamen mensen wonen. Eerst veenarbeiders en opzichters en daarna mensen, die hun brood verdienden op de ontgonnen stukken land. Er kwam een katholieke en een protestantse kerk en een openbare school voor alle gezindten.

Verblijf in Helenaveen

Na zijn komst in Helenaveen in 1880 zocht pastoor Bijnen naar middelen om de katholieken te hulp te komen en dacht daarbij aan zusters. Hij vond een weldoener, een zekere heer Jac. Raaijmakers uit Helmond, die in 1884 een zustershuis met school liet bouwen. Het huis kreeg de naam: Huize St. Anna.

Op zijn zoektocht naar zusters werd de pastoor door de bisschop verwezen naar de zusters Franciscanessen uit Veghel. Al in 1882 was er de toezegging dat er zusters zouden komen voor onderwijs en de naaischool. Echter pas in 1884 werd deze toezegging ook daadwerkelijk een feit.

Zuster Innocentia, zuster Anna, zuster Oda, zuster Josephina, zuster Ludovica en zuster Margaretha waren de eerste bewoners van het nieuwe klooster en op 3 november 1884 begon de school met 83 leerlingen. In 1897 werd een nieuwe bewaarschool gebouwd en in de loop van 1907 kwamen nieuwe schoollokalen.

Het verblijf van de zusters in Helenaveen hing in de loop der jaren vaak aan een zijden draadje, vooral door de grote schommelingen in het aantal leerlingen. In 1944 kwam echter de grote klap. Door een enorme brand als gevolg van het oorlogsgeweld werd het gehele complex verwoest en de zusters werden geëvacueerd naar het moederhuis in Veghel. In maart 1945 kwamen de zusters weer in Helenaveen terug en vonden tijdelijk onderdak in een leegstaand woonhuis. De meisjesschool werd voorlopig ondergebracht in de openbare jongensschool.

In januari 1946 verhuisden de zusters naar kamp Mariaveen, dat was ingericht als klooster en school tegelijk. Direct na de oorlog waren er echter plannen om de zusters te vervangen door leken, maar vooral de inzet van de Helenaveense bevolking zorgde er voor dat zij nog tot 1986 hun werk in het onderwijs en de ziekenzorg mochten blijven doen.

Op 13 augustus 1956 verhuisden de zusters naar hun nieuwe klooster, huize Sint Anna, in Helenaveen en verbleven en werkten daar tot de opheffing op 30 september 1986.