Rabo-clubsupport leverde dit jaar 765,88 euro op. Allen die op ons stemden hartelijk dank! Iedere eerste maandag- en woensdagochtend van de maand van 10 tot 12 uur kunt u ons bezoeken in het heemhuis |
Willig 8
| Willig 8 | ||
| ||
| Locatie | ||
| adres | Willig 8 | |
| wijk | Achterste Beersdonk | |
| plaats | Vlierden-Brouwhuis | |
| adres na 1954 | 2e Heibloemweg 8 (1955-1965) | |
| 1921-1954 | Br.1 B.13 | |
| 1908-1921 | B.13 | |
| 1890-1908 | B.13 | |
| 1880-1890 | B.14 | |
| 1869-1879 | B.15 | |
Willig 8 is een voormalig adres in het Vlierdens deel van Brouwhuis.
Bewonings- en eigendomsgeschiedenis
Mondelinge overlevering
Boerderij de Willig lag aan een hele oude doorgaande weg, gebruikt door schaapshoeders, die vanuit Limburg over de Hoeven en het kasteeltje van ridder De Maurissens en Vlierden naar Helmond liep. Dit was volgens oude mensen ver voor 1700, het begin van boerderij de Willig, mogelijk een van de oudste huizen van Brouwhuis.
Historische ontwikkeling
In de huizenlijsten van Vlierden komt deze boerderij niet voor tussen de nummers 87 (Heitveldweg 11) en 96 (het armenhuisje aan de Kloostereindweg). We moeten daarom concluderen, dat deze boerderij na 1798 moet zijn gebouwd.[1] Het kan dus nooit één van de oudste huizen van Brouwhuis zijn geweest, zoals de mondelinge overlevering aangeeft.
In 1832 was deze boerderij, kadastraal bekend als Vlierden A 420, eigendom van Joseph Weijers. Hij verkocht de boerderij met het land rond 1834 (dj. 1835) aan zijn zoon Joannes Weijers (1797-1857) [2], en die op zijn beurt rond 1867 (dj. 1868) aan Hendrik Verhoeven.[3] De boerderij, die bekend werd door de markante, vervallen schaapskooi op de hoek van Willig en Heitveldweg, werd in 1869 ook bewoond door Hendrik Verhoeven. Verhoevens zuster was gehuwd met Joost van der Heijden, de stiefzoon van Weijers. Rond 1876 liet Verhoeven ten noordoosten van de boerderij bijbouwen, vermoedelijk een bakhuis, waarna het huis kadastraal omgenummerd werd naar Vlierden A 1017.[4]
Het huis had in 1869 en 1876 het adres B.15, na 1879 B.14. Hendricus en zijn vrouw stierven beide op 24 mei 1885, zijn vrouw om 1 uur en Hendricus om 4 uur in de ochtend. Hun dochter huwde een maand later met Peter Welten, die op 6 juli 1885 vanuit Asten naar de Achterste Beersdonk kwam en de boerderij van zijn schoonouders overnam. Door successie verwierf hij de boerderij ook rond 1886 (dj. 1887), en na de dood van zijn vrouw in dj. 1914 samen met zijn kinderen. In 1928 (dj. 1930) volgde opnieuw een bijbouw. Hierbij werd aan de kopgevel van de boerderij 2,5 meter aangebouwd, de boerderij werd hierdoor 30 meter lang en 10 meter breed. Aan de achterzijde van het bakhuis, een varkensstal met beerput en inwendige poepdoos. Inmiddels was sprake van huis, schuur, erf, stal, bakhuis.[5].
Zijn broer Francis lijkt ook nog enige tijd op de boerderij gewoond te hebben. Daarna volgden in de twintigste eeuw zijn zoon Martinus Welten en diens zoon Peter Welten. Zoon Ties verwierf de boerderij rond 1939 (dj. 1940) door successie, diens zoon Peter door koop rond 1966 (dj. 1967).[6] Welten verkocht rond 1975 (dj. 1976) de boerderij aan M.W.J.M. Kurstjens. Het pand stond toen kadastraal bekend als Helmond X 1017. Door een kadastrale wijziging veranderde dat rond 1977 (dj. 1978) in Helmond X 1399.[7]
In 1984 was volgens heemkundekring Helmond-Peelland, die in dat jaar een foto van de boerderij maakte, een zekere Kurstjens de bewoner-eigenaar. Deze bewoonde de boerderij nog enige tijd nadat de familie Welten vertrokken was omdat de gemeente Helmond er langer voor nodig had om de vergunning voor sloop te verlenen.[8]
In 1975 kocht M. Kurstjens de boerderij van Peter Welten.[9] M. Kurstjens restaureerde en bewoonde Willig 8 tot 3 april 1995. Een half jaar eerder had hij de boerderij aan de gemeente Helmond verkocht.
Na de Tweede Wereldoorlog werd tegenover de oude boerderij, mogelijk met als adres Heitveldweg 34, een woonhuis voor vader Tieske Welten gebouwd. Hij bleef daar tot zijn dood in 1977 wonen.
Afbraak en bouwhistorie
De boerderij en het bakhuis werden gelijktijdig afgebroken. Een anonieme vrouw zette zich in voor behoud van het bakhuis. Twee broers uit Brouwhuis hebben de goede stenen afgeleverd bij de Grashoeve aan de Zeelenweg te Brouwhuis, voor de wederopbouw.
In 1975 zou, gedurende de verbouwing en renovatiewerken, uit inwendige restanten en balken gebleken zijn dat de Willig ver voor 1700 al een huis was. Dit staat in contrast met de hiervoor genoemde historische feiten. Deze ouderdom zou blijken uit het lage dak, put en balkgaten. Een bijzonder gegeven is dat het bakhuis aan de Zeelen (Grashoeve) is teruggebouwd en dat grond is gekocht door grootvader Arnold Kurstjens. Hij kocht dit in juni 1936 van familie De Maurissens, wonende te België, waarvan het koopbewijs bewaard gebleven is.
De eikenbalken met pengatverbindingen werden door de sloper verkocht voor hergebruik. Het gesmede traliewerk, tegen struikrovers, van het bakhuis en de wolfsklauw zijn nog in het bezit van M. Kurstjens.
Bakhuis
Bij deze boerderij stond een bakhuis, dat na de Tweede Wereldoorlog dienst ging doen als varkenshok. Bij de afbraak van de boerderij bleef het bakhuis gespaard. In mei 1995 werd het gebouwtje ontdekt door enkele leden van de Wijkraad Brouwhuis. Omdat de gemeente Helmond van plan was dit bakhuis af te breken voor de uitbreiding van het bedrijventerrein Zuidoost-Brabant, nam de wijkraad het initiatief het gebouwtje te behouden en te verplaatsen. Een nieuw opgerichte stichting, de Stichting Bakhuis de Willig, droeg zorg voor de herbouw. Op 28 juni 2003 werd het heropend op zijn nieuwe plek, naast boerderij De Grashoeve aan de Zeelenweg.[10] De oorspronkelijke plek wordt soms als Heitveldweg aangeduid, soms als Kloostereind. De precieze herkomst is nog niet opgehelderd. De naam van de stichting doet vermoeden dat het bakhuis aan de Willig stond.[11]
Adressering
Aanvankelijk vormde de boerderij een onderdeel van de Achterste Beersdonk en droeg zij ook het adres Achterste Beersdonk B.14 (vanaf 1879 B.13). In 1929 werd zij echter als enige van de boerderijen van de Achterste Beersdonk afgescheiden van de parochie Vlierden en aan het rectoraat Brouwhuis toegevoegd. Dat werd in wereldlijke zin bestendigd toen bij de wijknummering van 1930 de boerderij als enige van de boerderijen van de Achterste Beersdonk bij de wijk Brouwhuis werd gevoegd, en niet zoals de andere huizen bij de wijk Vlierden. Het adres werd nu Br.1. In 1933 werden de rest van de Achterste Beersdonk ook bij het rectoraat Brouwhuis gevoegd, maar het verschil in wijknummering bleef bestaan. Dat verschil verviel toen op 1 januari 1955 de wijknummering werd vervangen door straatnamen met huisnummers. Br.1 werd 2e Heibloemweg 8, in 1965 gewijzigd naar Willig 8.
Zicht op Willig 8 (rechts op de achtergrond) vanaf het erf van Heitveldweg 11, 12 april 1981. Meerdere foto's werden door de familie Van Rooij met deze achtergrond genomen, waardoor op foto's vanaf de jaren '50 Willig 8 op de achtergrond te herkennen is.
Willig 8, 21 januari 1984. Collectie Heemkundekring Helmond-Peelland.
Afbraak van de boerderij Willig 8 in 1986, met op de voorgrond de vooralsnog gespaarde vervallen schaapskooi.
Bronnen, noten en/of referenties
|