NAD-kamp Wasberg

De Nederlandsche Arbeidsdienst van Kamp Wasberg.
Foto collectie gemeente Deurne

Men vermaakt zich in het NAD-kamp in 1941 met sport en spel ...

... en met zang en muziek.

Groepsfoto voor de kazerne.

Maaltijdbereiding door het Keukenpersoneel.

De kadastrale situatie in 1942

Het NAD-kamp Wasberg, ook wel aangeduid als kamp Wasberg, was een kamp van de Nederlandsche Arbeidsdienst tijdens de Tweede Wereldoorlog in Walsberg.

Het kamp was merendeels gebouwd tussen de Langstraat en de en Suezlaanop grond die op dat moment eigendom was van de oude parochie en er stonden ook nog een viertal barakken aan de noord-oostzijde op gemeentegrond.. Er werd zelfs een eigen tamboers- en pijperscorps uit de gelederen gevormd.

Op 7 mei 1942 nodigde de afdelingscommandant, de onderhopman J. van den Berg, van kamp "de Wasberg" van de Nederlandsche Arbeidsdienst 6e afdeling 7e korps, burgemeester Lambooij en zijn huisgenoten uit tot het bijwonen van de gemeenschapsavond ter gelegenheid van het afscheid van de afdeling op dinsdag 12 mei, die werd voorafgegaan door een eenvoudige feestmaaltijd. Het antwoord van Lambooij luidde als volgt:

Tot mijn leedwezen kan ik Uw vriendelijke uitnoodiging tot het bijwonen van een gemeenschapsavond op heden niet aanvaarden, daar deze dag teveel herinneringen geeft aan denzelfden datum in 1940, die voor ons land te droevig waren. Het spijt mij, dat ik niet in de gelegenheid ben om met een enkel woord ook de goede zijde van den Nederlandschen Arbeidsdienst, wanneer deze op de juiste wijze werd geleid, te belichten. Ik hoop dat Uw avond zal slagen.

Op 12 augustus 1942 schreef de waarnemend afdelingscommandant C. Gerlings van kamp de Wasberg aan de burgemeester:

Naar aanleiding van het bij mijn afdeeling gereedkomen van het werkobject Van Bree moge ik U uitnoodigen tot bijwoning van de geestelijke overdracht op Woensdag 12 Augustus te 11.00 uur.

Het is niet duidelijk wat dat werkobject inhield.

Precies een maand later, op 12 september 1942, meldde het Nieuwsblad van Deurne onder meer:

De Nederlandsche Arbeidsdienst heeft dan in deze gemeente zijn eerste groote zomerfeest gevierd. Zaterdag j.l. werd het na den middag in onze dorpsstraten met slaande trom en pittige marschliederen aangekondigd en Zondag voor den middag werd het geopend met een zangdemonstratie op de marktpleinen van Deurne en Liessel. Het kamp van den Wasberg zong op den kiosk der Deurnesche markt voor een talrijker publiek dan verwacht werd met succes een flinke reeks liederen met het Vaderlandsche "Piet Hein" tot slot.

In april 1943 was E.J. Gadella opzichter en ploegcommandant van dat kamp. Op 1 april gaf burgemeester Lambooij hem opdracht om de woning van Renier Arts aan de Langstraat, dicht bij de schijnwerperstelling, te bewaken.

In mei 1943 vroeg de opzichter N.J.M. Koks, 421 N.A.D. Kamp de Wasberg Deurne, aan de burgemeester om een woning of wehrmachthuisje in Deurne. De burgemeester moest hem meedelen dat er in Deurne of naaste omgeving geen woning beschikbaar was.

Een volgend nieuwsbericht over het Walsberse NAD-kamp verscheen op 12 juni 1943 in de krant:

N.A.D. werkobject opgeleverd.

— Nog juist voor het afzwaaien van de huidige lichting arbeidsmannen, heeft de afdeeling 421-N.A.D. te Deurne—Wasberg (N.-Br.) het gereed gekomen deel van haar werkobject overgedragen. Dit geschiedde op dat werkobject, „De Paardekop", en wel ten overstaan van den burgemeester van Deurne. De gemeente Deurne heeft namelijk een groot uitbreidingsplan geprojecteerd, voor de uitvoering waarvan o.m. een uitgestrekt terrein, dat reeds vroeger werd ontboscht, tot een diepte van 50 cm. moet worden omgespit, van stobben ontdaan en uiteindelijk

omgewerkt tot akkers van elk 1 hectare. En deze nuttige arbeid werd ter hand genomen door de afdeeling 421 van den Ned. Arbeidsdienst. Vijf hectaren zijn thans tot bouwland omgezet en dit gereed gekomen deel van het werkobject werd aan de eigenares, de gemeente, opgeleverd.

In de nazomer van 1943 vertrokken de te werk gestelden massaal per trein naar het noorden van het land om mee te helpen bij de aardappeloogst.

Na de oorlog stelde de raad van Deurne in augustus 1947 een bedrag van 50.000 gulden beschikbaar om de barakken om te bouwen tot noodwoningen om de toenmalige woningnood te lenigen, hierdoor ontstond op deze plek wooncomplex Vredeoord.

Van tenminste van één van de mensen die daar te werk gesteld werden is de naam bekend. Op 2 augustus 1944 werd door ene Leny uit Hoorn een ansichtkaart gestuurd naar G.J. Kobiers op het adres Kamp 421 Ploeg 1 Groep 1 Deurnse Wasberg.

Volgens de kadastrale gegevens werd het arbeidskamp, zoals het daar omschreven werd, in het dienstjaar 1947, dus in ieder geval voor 1 januari 1947, gesloopt. In of kort voor 1949 werd de grond van de oude parochie overgedragen aan de nieuwe Gerardusparochie en werd er een twintigtal noodwoningen, de zo geheten nissenhutten op gebouwd. Op de plek waar de vier barakken in het noordoostelijke deel stonden, verscheen in 1949 de zo geheten Finse school. De gemeente droeg later de grond, waarop die school stond, over aan het katholiek schoolbestuur.

Bronnen, noten en/of referenties