Achterste Beersdonk

De Achterste Beersdonk was sinds 1968 een gehucht in de gemeente Helmond. Daarvóór maakte de Achterste Beersdonk deel uit van de gemeente Deurne en vóór 1926 van de gemeente Vlierden. Parochieel behoorde de Achterste Beersdonk sinds de dertiger jaren van de twintigste eeuw onder Brouwhuis, daarvóór onder Vlierden. De twee belangrijkste wegen van de Achterste Beersdonk waren de Heibergweg en Heitveldweg. Beide straatnamen, alhoewel recent, wijzen op de ligging te midden van voormalige heidevelden.

Geschiedenis

De Achterste Beersdonk was een onderdeel van het grotere gehucht Beersdonk, dat zich als een lint over een langgerekte dekzandrug langs de Astense Aa uitstrekte. Op die dekzandrug zijn sporen gevonden van bewoning in het Paleolithicum. De oudste sporen in de archieven dateren uit de Late Middeleeuwen; in 1340 moet er een bonis Ter Beersdonc hebben gelegen. Dit bonis, in het Nederlands (land)goed, bestond uit één of meerdere boerderijgebouwen, het akkerland op de dekzandrug, de graslanden in het beekdal en de heidevelden ten noorden van het gehucht. Het gehucht groeide uit en er moet een opdeling zijn ontstaan tussen Voorste en Achterste Beersdonk, al worden die nog niet met name genoemd. In de zeventiende eeuw duikt in de archiefbronnen een opsplitsing op van de Achterste Beersdonk: de Grote Beersdonk en Kleine Beersdonk. Terwijl de Kleine Beersdonk altijd particulier eigendom bleef, kwam de Grote Beersdonk in 1844 in handen van de Maatschappij van Welstand. Na een brand in 1853 werden de twee oude boerderijen afgebroken en werden twee nieuwe gebouwd. In 1881 verkocht de Maatschappij de boerderijen aan twee particulieren, Johannes Maas en Karel Manders. Hun nazaten bleven de boerderijen meer dan een eeuw bewonen. In 2000 vertrok de kleinzoon van Manders van zijn boerderij en in 2001 volgde de achterkleinzoon van Johannes Maas. In 2001 werden beide boerderijen van de Grote Beersdonk gesloopt ten behoeve van de aanleg van een bedrijventerrein. De rest van het gehucht volgde spoedig, en één van de boerderijen van de Kleine Beersdonk werd in 2006 door de eigenaar grotendeels afgebroken. Slechts één boerderij, uit het eerste decennium van de twintigste eeuw, resteert nu nog op de Achterste Beersdonk.

Adressen en bewoners in 1953

In 1953 kenden de 10 adressen van de Achterste Beersdonk de volgende hoofdbewoners.

Wijknummer vóór 1930	Wijknummer sinds 1930	Bewoner in 1953	Straatnaam + huisnummer per 1-1-1955	Adres in 1995	Opmerkingen
B.6 ?	V.98	Berlo Antonius van	Heibergweg 1	Heibergweg 1	In 19e eeuw tot Voorste Beersdonk behorend?
B.7 ?	V.99	Heugten Wilhelmus van	Heibergweg 3	-	Pand op zeker moment verdwenen en niet herbouwd.
B.8 ?	V.100	Santegoeds Josephus H.	Heibergweg 5	Heibergweg 5
?	V.101	Ven Willebrodus van de	Heibergweg 6	-
B.12	V.102	Rooij Martinus van en Rooij Marinus van	Brouwhuisweg 11	Heitveldweg 11	In december 1879 ongenummerd van B.13 naar B.12.
B.11	V.103	Manders Martinus	Brouwhuisweg 9	Heitveldweg 9	In 1879 omgenummerd van B.12 naar B.11.
B.10	V.104	Maas Marinus	Brouwhuisweg 28	Heitveldweg 28	Het lijkt erop dat het pand enige tijd de adressen B.11, B.11a en B.11b (1869-1879) heeft gedragen.
B.9	V.105	Sauvé Antonie	Brouwhuisweg 7	Heitveldweg 7

Daarnaast was er nog een adres B.14 (in 1879 omgenummerd naar B.13), mogelijk de boerderij op de hoek Heitveldweg-Kloostereindweg. De omnummeringen vonden plaats toen het oude nummer B.11 verdween. Mogelijk gaat het om het pand Heitveldweg 28, waarvan de voorganger verder naar achter in de landerijen stond. Het oude pand achter in de landerijen zal adres B.10 hebben gehad, het nieuwe pandje aan de weg kreeg het adres B.11. Nadat het oude pand was afgebroken en het adres B.10 vrijkwam, schoof het adres B.10 door naar het pandje aan de weg. Daarmee was het adres B.11 dus vrijgevallen. Nu konden de andere panden die een hoger nummer droegen, een nummer opschuiven.

Nieuwbouw na 1953

Aan de Heitveldweg, de nieuwe naam van de Brouwhuisweg sinds 1967, verrezen nog panden op de nummers 30 en 32. Aan het weggetje Beersdonk, de verbinding tussen Heibergweg en Heitveldweg, werd eveneens een pand gebouwd met de naam Het Kempke. Brouwhuisweg 13 verviel nadat de boerderij Brouwhuisweg 11 weer één geheel werd. Heibergweg 3 en 6 zijn later onbekend. Dat levert een totaal van 10 relevante adressen op omstreeks 2000.

Literatuur

• Henk Beijers en Pieter Koolen – Vlierdens Verleden 721-1926 blz. 173-177
• Luuk Keunen - "De Achterste Beersdonk" in D'n Uytbeyndel nr. 48 blz. 3-6
• André Viersen, Luuk Keunen en Pieter Nouwt - Bouwhistorische verkenning van de boerderijen Heitveldweg 9 en 11 te Helmond (N.-Br.) oktober 2001 (Stichting Historisch Boerderij-Onderzoek)