Telefooncentrale Deurne

De telefooncentrale Deurne bevond zich aanvankelijk op de eerste verdieping van het gemeentehuis en functioneerde vanaf oktober 1951 zonder tussenkomst van een telefoniste.

Gemeentelijke telefoononderneming

In Deurne is, zoals in vele andere Nederlandse plaatsen, de telefonie op plaatselijk niveau begonnen. De eerste vermelding van een telefoonkantoor te Deurne dateert uit een kladschrijven van vermoedelijk eind 1904. De heer Goossens was directeur van de gemeentelijke telefooncentrale en deze was gevestigd in het gemeentehuis, op de eerste verdieping tussen het secretariaat en de oude raadszaal.

In het begin waren er slechts een 10-tal aansluitingen die via bovengrondse draden met de centrale verbonden waren. De toenmalige abonnees moesten hun telefoongesprek aanvragen via de telefoniste die de handbediende centrale bediende.

De allereerste telefoonabonnees en hun telefoonnummers in Deurne waren:

• nr.2 Baars, J.A. v., (Joh. v. Baars), Hôtelhouder en handel in steenkolen en bouwmaterialen
• nr.3 Bestuur v.d. Boerenbond Deurne
• nr.5 Crobach, P.J.H., Arts, Rozenberg
• nr.6 Gemeentebestuur
• nr.9 Linders, Ch., Station
• nr.4 Lohe, J., Stroohulzen- en hakselfabr.
• nr.13 Loon, Arnold v.
• .... Rijkstelegraafkantoor (°)
• nr.12 Smeelen, A., Fruithandelaar en paardenkoopman, Molenstr.
• nr.7 Smeth v. Deurne, Baron de, Kasteel
• nr.1 Swinkels, E.J., fa. W. Swinkels, Fabr.
• .... Telegraafkantoor (°)
• nr.10 Tielens, Jos.
• nr.8 Willems de Koning, A., Steenfabrik.

Bovendien: “Eene openbare spreekcel is gevestigd in het Post- en Telegraafkantoor”

Op een gegeven moment vond het gemeentebestuur van Deurne dat de particuliere telefoononderneming in Deurne niet meer aan de eisen van de tijd voldeed, en dat men gebruik wilde maken van de oprichtingsmogelijkheden van een Rijkstelegraafkantoor, zoals bepaald bij een Koninklijk Besluit van 12-10-1899.

Begin PTT tijdperk

Op 12 juni 1906 was het dan zover: “hulptelegraafkantoor” Deurne, onderdeel van Rijkstelegraafkantoor Helmond, werd opengesteld voor het algemeen verkeer. De eerste PTT centrale was opgesteld in het postkantoor naast het gemeentehuis in Deurne.

Deze feitelijke situatie heeft tot 1951 voortgeduurd. Toen vond de automatisering van “dienstkring Deurne” plaats. In het gebouwLindenlaan E.10aa (later nummer 28), de plaats waar de telefooncentrale in 2010 nog steeds staat. Het pand, PTT/KPN object 00527, werd reeds in 1939 opgeleverd. In verband met de Tweede Wereldoorlog werd de automatisering van de centrale uitgesteld en in de tussentijd heeft rijkspolitieman Derks, tot aan zijn vertrek naar De Rips, in het opgeleverde gebouw gewoond. Na het vertrek van Derks werd een geheel nieuwe telefooncentrale in het gebouw geplaatst en werd er een sectorchef benoemd. Vanuit Helmond en Eindhoven werden enkele binnendienstmensen aangewezen die de nieuwe centrale moesten gaan bemannen.

Deze personeelsleden waren verplicht ook in Deurne te gaan wonen. In de zomer van 1951 was de centrale technisch zover klaar dat de telefoonautomaat werkte. Personeelsleden van de centrale hebben toen bij elke abonnee, naast het bestaande oude telefoontoestel, een automatisch telefoontoestel opgehangen en provisorisch aangesloten.

Voor het personeel volgde daarna een interessante tijd. Ze moesten iedere telefoonabonnee uit gaan leggen hoe de nieuwe telefoon werkte en wat er nog voor nieuwigheden bij kwamen.

Op de eerste plaats moest de abonnee weten wat een kengetal was en dat dit voor Deurne 04930 zou zijn . Op de tweede plaats moest de abonnee weten dat hij voortaan elke telefoonhandeling zelfstandig kon doen en dat vanaf dat moment elke hulp van een telefoniste, die tot op dat moment noodzakelijk was, zou gaan verdwijnen. De abonnee moest dus weten wat een kiesschijf was en hoe hij die moest gebruiken. Als de abonnee de hoorn van de haak nam hoorde hij een kiestoon en dan kon hij met de kiesschijf het nummer draaien dat hij/zij nodig had. Als alles goed ging hoorde hij/zij de wekstroom die er voor zorgde dat bij de aangeroepene de telefoonbel overging. De abonnee moest dus ook weten hoe het geluid van de beltoon was. Hij/zij moest bovendien de bezettoon leren herkennen zodat die wist dat de aangeroepene reeds in gesprek was en dat hij/zij de uitgevoerde handelingen opnieuw moest uitvoeren. Het kon ook nog zo zijn dat hij informatietoon hoorde en dan moest hij/zij het informatie-nummer draaien om te horen wat er met deze abonnee aan de hand was.

Voor velen was de instructie een brug te ver en moest het verhaal meerdere malen opnieuw verteld worden. Tussen het oude en nieuwe telefoontoestel zat een draadje, een zogenaamde kruisverbinding waar een kaartje aan hing met de tekst: "Bij nadere aankondiging hier doorknippen". Deze aankondiging was in oktober 1951 op de dag dat burgemeester Roefs met een speciale handeling de nieuwe telefooncentrale in bedrijf stelde.

De telefooncentrale die tot op dat moment in de hal van het postkantoor op de markt in Deurne stond is in november 1951 gesloopt.

Op 30 augustus 1960 om 20.00 uur werden de 3-cijferige abonneenummers van het net Deurne Noordbrabant gewijzigd in 4-cijferige door voor het bestaande nummer het cijfer 2 te plaatsen, met uitzondering van een achttal nummers die geheel gewijzigd werden.

Op 29 november 1964 werd de ATE-telefooncentrale vervangen door een Philips UR VB centrale.

Op 27 februari 1982 werd om 00.00 uur de 4-cijferige abonneenummers in het net Deurne (woonplaatsen Deurne, Vlierden en Zeilberg) gewijzigd in een 5-cijferig nummer door voor het bestaande nummer het cijfer 1 te plaatsen.

Literatuur

• Luuk Keunen - "Telefoon in de gemeente Deurne”

Externe links

• Museum voor Communicatie, Den Haag
• De-Wit.net

Referenties