Openbare bibliotheek

Op de hoek Stationsstraat-Stationslaan was vroeger op het adres Stationsstraat 91 de r.k. leesbibliotheek gehuisvest.

De openbare Bibliotheek in De Vierspan.

Interieur van de bibliotheek in de Vierspan.

De openbare Bibliotheek in De Vierspan.

De buste van Toon Kortooms met op de achtergrond de bibliotheek aan de Markt.

De openbare bibliotheek is voortgekomen uit de rooms-katholieke leesbibliotheek.

Voorlopers

De eerste poging om te komen tot een bibliotheek werd in 1909 in Liessel ondernomen door de Liesselse Roomsch Katholieke werkliedenvereeniging, die aan de gemeente tevergeefs een bijdrage vroeg in de oprichtingskosten ervan. Het gemeentebestuur meende dat het wenselijk was om eerst maar eens af te wachten of deze pas opgerichte vereniging wel levensvatbaar zou zijn. Daarna kon altijd nog worden nagegaan of het op den weg der gemeente ligt hier te steunen. Die Liesselse bibliotheek schijnt er inderdaad ook gekomen te zijn, en ook in Zeilberg.

In 1915 werd door enkele leerlingen van de landbouwcursus van Neerkant bij de gemeente een verzoek om 100 gulden subsidie ingediend tot het inrichten van een leesbibliotheek. In 1917 werd dat verzoek herhaald. Het gemeentebestuur voelde daar wel wat voor maar zag liever een algemene bibliotheek verschijnen, waarin ook enkele boeken op landbouwgebied zouden worden opgenomen. In 1917 kwam er vanuit Neerkant bij de gemeente nog een verzoek om subsidie voor een algemene bibliotheek. Er werd 50 gulden beschikbaar gesteld.

Parochiële bibliotheek

Deurne liep enigszins achter bij genoemde kerkdorpen. In oktober 1926 maakte pastoor Roes vanaf de kansel bekend dat er in Deurne een r.-k. leesbibliotheek zou worden gesticht. De correspondent van de Zuidwillemsvaart meldde dat die stichting door velen met vreugde wordt begroet nu de lange winteravonden voor de deur staan. Een paar weken later konden alle leden een genummerde lijst met alle voorradige titels in ontvangst nemen.

Tenminste vanaf 1929 was ook in Helenaveen een r.-k. leesbibliotheek.

Openbare leeszaal en bibliotheek

Op 1 oktober 1958 werd bij notariële akte de Stichting Rooms-Katholieke Openbare Leeszaal en Bibliotheek opgericht en daarmee ging ook het materiaal van de parochiële bibliotheek over naar deze stichting. De gemeente gaf ook nog eens 800 gulden subsidie en het werk werd door vrijwilligsters gedaan. De Deurnese leeszaal en bibliotheek kwam feitelijk voort uit een initiatief van de fraters die vanuit hun school aan de Visser 's zondags na de hoogmis uit hun eigen, welvoorziene bibliotheek boeken uitleenden. Vooral hun ingebonden jaargangen van De Katholieke Illustratie - nog met houtgravures! - en van De Engelbewaarder waren zeer in trek. Later ontstond daaruit een parochiebibliotheek en wéér later, in 1957, de stichting R.K. Openbare Leeszaal en Bibliotheek Deurne. In de eerste jaren na de oorlog was de bibliotheek gehuisvest in het pand Stationslaan 7 waar de ongehuwde gezusters Josepha Helena Johanna (Sepha) Hendriks (1919) en Helena Petronella Henrica (Lenie) Hendriks (1920-2008) woonden. Samen met de ongehuwde gezusters Goossens, de naaste buren op Stationslaan 9, verzorgden zij de uitleen van de donkerrood of geel gekafte boeken die in de twee voorkamers stonden. In of kort voor 1953 verhuisde deze bibliotheek naar de Stationsstraat 91(zie foto), in een pand dat voorheen gebruikt werd door Strohulzenfabriek Lohe.

Vierspan

In 1970, de katholieke signatuur was inmiddels verdwenen, nam de bibliotheek haar intrek in het nieuwe gemeenschapshuis De Vierspan en kwam er een meer professionele aanpak. Samen met het gemeenschapshuis werd de bibliotheek op zaterdag 16 mei 1970 officieel geopend en in gebruik gesteld.

Een stichting

De stichtingsstatuten waren zodanig samengesteld, dat de Deurnese leeszaal en bibliotheek in aanmerking zou kunnen komen voor overheidssubsidie. Daarvoor waren een gebouw en personeel nodig, die aan subsidievoorwaarden van de overheid voldeden. Het gebouw aan de Stationsstraat zou aan die eisen wel kunnen worden aangepast, maar dat strookte niet met de structuurplannen. Volgens die plannen moesten de gemeenschapsvoorzieningen zoveel mogelijk centraal worden bijeengebracht. Men besloot die leeszaal en bibliotheek toen onder te brengen in het centraal gelegen gemeenschapshuis.

De stichting, die nu nog alleen „Openbare Leeszaal en Bibliotheek" heette, voldeed volledig aan de eisen voor de overheidssubsidie. Ze sloot twee overeenkomsten met de Provinciale Bibliotheekcentrale te Tilburg. Die centrale verplichtte zich om geschikt bibliotheektechnisch personeel ter beschikking te stellen en om de keuze en aankoop van de boeken en tijdschriften te verzorgen.

Met de dagelijkse leiding van de leeszaal en bibliotheek werd een door Tilburg aangewezen assistente belast: mejuffrouw Westerhof uit Helmond. Ze werd bijgestaan door twee administratieve krachten, de dames Van de Mortel en Stevens, beiden uit Deurne. Mejuffrouw Van de Mortel had daarvoor al negen jaar als vrijwilligster in de Deurnese bibliotheek geholpen! De leiding van de leeszaal en bibliotheek berustte bij rayondirecteur Peereboom uit Tilburg.

De bouwkosten van de bibliotheek bij de Vierspan bedroegen 165.000 gulden. Dit bedrag werd gefinancierd middels een gemeentelening van 140.000 gulden en de 25.000 gulden die het oude pand aan de Stationsstraat opbracht. Voor de betaling van de inrichtingskosten van 80.000 gulden sloot de stichting een rekening-courant-overeenkomst af met de gemeente Deurne. De exploitatie werd gesubsidieerd door het rijk, de provincie en de gemeente.

De jaarlijkse subsidie werd gesteld op ruim 80.000 gulden, maar dat bedrag bleek onvoldoende. Het onrendabele gedeelte bekostigde de gemeente door middel van een subsidie.

Boeken

Het bestaande boekenbezit werd veranderd; de bijna 12.000 boeken werden opnieuw gerubriceerd. Veel verouderd materiaal werd verkocht en er werden boeken bijgekocht. De 400 vierkante meter grote bibliotheek had per 1 augustus 1970 een boekenbezit, dat er voor een plaats als Deurne beslist mocht zijn: 4000 romans voor volwassenen, 2500 studieboeken en naslagmateriaal voor volwassenen en 3500 jeugdboeken.

Voor het lezen van boeken moest men een kleine vergoeding betalen. Een abonnement kostte voor volwassenen (vanaf achttien jaar) f 6,50 en voor de jeugd (tot achttien jaar) f 2,50. Bejaarden (vanaf 65 jaar) en invaliden betaalden een rijksdaalder (2,50 gulden, ruim een euro).

De lezerskaart gold overigens als paspoort voor bijna alle openbare bibliotheken in Noord-Brabant. Met die kaart kon men dus ook in andere bibliotheken terecht.

De jeugdafdeling kreeg een duidelijk gescheiden afdeling. Er kwamen speciale naslagwerken voor de jeugd. Op de boekruggen werden de leeftijdsgroepen door kleuren aangegeven. Een kleuterhoek, met prentenboeken en dergelijke, ontbrak niet. Hier werd iedere woensdagmiddag van half 2 tot 2 uur voorgelezen.

Voor de jeugd werd in de vakantie tijdens de openingsperiode een leeswedstrijd georganiseerd met als onderwerp het natuurbeschermingsjaar N 70. Er namen 75 kinderen aan deel. Als zij minstens zeven boeken over de natuur hadden gelezen. ontvingen zij het Zomerleesdiploma 1970.

Eind september 1970 was er een kleine tentoonstelling van boeken en dergelijke, dit naar aanleiding van de Vredesweek.

Het bestuur

Het bestuur van de stichting was als volgt samengesteld: voorzitter H. Eijsbouts, secretaresse mej. Th. Goossens en leden de heren Han Swinkels (middenstand), Mart Bennenbroek (boerenstand) en Frans van de Weijer (werknemers). Kapelaan A. van Beers was adviseur van de parochie (die de vroegere parochiebibliotheek voor niets aan de stichting overdeed). De opening van de openbare leeszaal en bibliotheek in het gemeenschapshuis van Deurne, sloot een lange periode af van opbouw en ontwikkeling.

In 1984 werd de bibliotheek met 200 m² uitgebreid.

In 1988 verdwenen de cataloguskaartjes en werd een geautomatiseerd uitleen- en catalogussysteem in gebruik genomen. Ook cd's, videobanden en later cd-roms, dvd's en internet deden in intree.

Bibliotheek Helmond-Peel

In 2005 fuseerden de bibliotheken van Asten, Someren, Deurne en Helmond tot een nieuw organisatie die de naam Bibliotheek Helmond-Peel kreeg.

Op dinsdag 21 februari 2006 werd begonnen met het strippen van het voormalige bibliotheekgebouw dat samen met De Vierspan plaats moest maken voor het centrumplan Wolfsberg.

Via de Molenstraat naar de Markt

Bij de afbraak van het oude winkelcentrum De Martinet en de Vierspan vond de bibliotheek een tijdelijke huisvesting aan de Molenstraat 30. Op 27 april 2007 werd de nieuwe huisvesting aan de Markt 14, het voormalige kantoor van de Rabo-bank, in gebruik genomen. De openingstijden van de bibliotheek, met een oppervlakte van 1000 m² en met zelfbediening, werden tevens verruimd.

In maart 2008 liet Bibliotheek Helmond-Peel een klanttevredenheidsonderzoek uitvoeren.

In februari 2009 kwam de eerste digitale nieuwsbrief uit welke werd verspreid naar leden van wie de bibliotheek het e-mailadres had.

Op zaterdag 18 juni 2011 hield de bibliotheek in Deurne de deuren gesloten. In plaats daarvan voerde het personeel op de Markt actie tegen de voorgenomen bezuinigingen. Het college van B en W van Deurne had voorgesteld om de bieb onder te brengen bij een onderwijsinstelling en de subsidie flink te beperken.

In januari 2012 werden de filialen in Liessel (Hoofdstraat 62), Neerkant (Moostenstraat 3) en Helenaveen (Oude Peelstraat 3) gesloten. Als alternatief kwamen er kleine voorzieningen in de basisscholen.

In oktober 2012 pleitte de Deurnese raad voor het in stand houden van een centrale bibliotheekvoorziening, maar hield tevens vast aan een forse subsidiebezuiniging. De bibliotheek op de Markt in Deurne dreigde daarmee te verdwijnen. De bibliotheek in Deurne had toen 6574 leden, waarvan er zo'n 3000 jonger dan 19 jaar waren.

Onzekere toekomst van de bibliotheek

Omdat de bibliotheek in Deurne vanwege de opgelegde bezuiniging in zijn voortbestaan bedreigd werd, kwamen er veel mondelinge en telefonische steunbetuigingen binnen bij de medewerkers. Besloten werd mensen een schriftelijke mogelijkheid te bieden om hun steun aan de bibliotheek te betuigen.

In januari 2013 werd de Werkgroep Behoud de Bieb opgericht door onder meer Toon Berkers, Bert Beulens, Hans Flapper, Els Moors, Thijs Remmerswaal en Jan Timmers. Vooral in de eerste helft van dat jaar werd er regelmatig met elkaar en met de geïnteresseerden -bij de presentatie van het manifest waren er dat honderd- gesproken over de toekomst van de bibliotheek. In juli 2014 werd deze werkgroep opgeheven.

In oktober 2014 werd bekend gemaakt dat de bieb in Deurne langer op de locatie aan de Markt zou blijven. Bibliotheek Helmond-Peel en woningbouwvereniging Bergopwaarts - de eigenaar van het pand - hadden daarover overeenstemming bereikt.

Naar Cultuurcentrum

Op dinsdagavond 10 november 2015 kwamen tijdens een speciale bijeenkomst de besturen van het Cultuurcentrum in Deurne en van Bibliotheek Helmond–Peel bij elkaar. Met de ondertekening van de huurovereenkomst werd vastgelegd dat de bibliotheek vanaf februari 2016 in het Cultuurcentrum aan het Martinetplein een onderkomen kreeg.

Op woensdag 16 maart 2016 was de officiële opening van de nieuwe bibliotheek in het Cultuurcentrum Martien van Doorne. De bibliotheek was op de nieuwe locatie voor het publiek al geopend sinds 18 februari. De nieuwe vestiging bestaat op de begane grond uit een huiskamer met een leestafel, zelfbediening, groteletterboeken, toptitels, tijdschriften, internet-pc’s en de klantenservice.

De compacte bibliotheek voor jeugd en volwassenen bevindt zich in het souterrain van het cultuurcentrum. Deze is toegankelijk via een trap maar ook bereikbaar met een lift. De collectie voor volwassenen werd gereduceerd van 16.000 naar 8000 boeken. Voor de jeugd is er nog een collectie van 10.000 titels aanwezig en wordt met name ingezet op de Bibliotheek op school. Door de huisvesting in het cultuurcentrum werden de openingstijden mede door de inzet van vrijwilligers uitgebreid.

Naar gemeentehuis

In oktober 2021 werd bekend gemaakt dat de bibliotheek in de loop van 2022 zal verhuizen naar het vernieuwde gemeentehuis. De feitelijke opening was echter in september 2023.

• 
• 
• 
• 
• 
• 

Externe Link

website bibliotheek

Bronnen, noten en/of referenties Deurne krijgt prachtige bibliotheek, “In het gemeenschapshuis De Koolhof” Voorpagina van het Weekblad voor Deurne van vrijdag 8 mei 1970