Buurtschap Grote Bottel

Schepje en ladder uit de Romeinse Tijd

Grote Bottel is de naam van een buurtschap dat per 30 juni 1950 bij de huisnummering 1950-1955 in de Sint Jozefparochie (Wijk J) officieel werd gedefinieerd en ingevoerd.

De buurtschap Grote Bottel lag aan een geïsoleerde dekzandrug ten zuidwesten van Deurne. In de middeleeuwen lag hier een domaniale hoeve van de Abdij van Echternach, vermoedelijk horend onder de domaniale hof Ten Velde te Deurne. In 1246 eeuw schonk keizerin Maria van Brabant deze hoeve aan de Abdij van Binderen te Helmond.

De vroegste boerderijgeschiedenis van dit gehucht heeft betrekking op de hoeve de Grote Bottel, ook wel het oude huis genoemd, die in 1969 werd afgebroken.
Tussen 1776 en 1781 werd tegenover de oude hoeve het nieuwe huis, het huidige adres Bottel 10 gebouwd.
In dezelfde periode werd ook het kleine huis gebouwd, later achtereenvolgens hernummerd tot Bottel 14 en Binderen 4.
Na het overlijden van Johannes Welten, zoon van Peter, vond in 1805 een boedelscheiding plaats. Zoon Peter erfde toen het oude huis en zoon Christiaan het nieuwe huis. Dirk Jacobs, weduwnaar van Maria Welten werd bedeeld met het kleine huis.
De erven van Christiaan Welten verkochten het nieuwe huis, het huidige huis Grote Bottel 10, in 1837 aan fabrikant Jan-Willem van de Mortel. De hoeve werd bewoond door de familie Maas, later de aangehuwde familie Lammers. De erven van de ongehuwd gebleven burgemeester Petrus van de Mortel verkochten het huis aan de familie Lammers-Maas. Nakomelingen van deze familie bewonen dit huis nog steeds. In 1927 werd aan deze boerderij een nieuw woonhuis gebouwd. Het huis is een rijksmonument.

Het kleine huis op het adres Grote Bottel 7, later Binderen 6, brandde in 1965 af. Johannes Lammers bouwde in 1937 de naastgelegen boederij Grote Bottel 8. Deze boerderij moest wijken voor het industrieterrein. In 2000 ging in de inmiddels leegstaande boerderij in vlammen op.

Archeologie

Archeologisch onderzoek in de periode december 2005 tot maart 2006 door medewerkers van het Archeologisch Centrum Vrije Universiteit Amsterdam toonde aan dat op een dekzandrug ten westen van de huidige Grote Bottel in de Steentijd, de IJzertijd, de Romeinse tijd, de vroege middeleeuwen en de volle middeleeuwen al sprake was van bewoning. In de late middeleeuwen verplaatste de bewoning zich in oostelijke richting naar de lage flank van de dekzandrug. Deze rug werd vervolgens omgevormd tot akker, de Groot-Bottelse akker.
Uniek was de vondst van een houten schepje en een laddertje, die werden aangetroffen op de bodem van een van de vele opgegraven waterputten.

Bedrijventerrein

De buurtschap werd omstreeks 2006 voor een belangrijk deel afgebroken ten behoeve van het bedrijventerrein Binderen-Zuid. Eén boerderij werd al eerder beschermd als rijksmonument en bleef gespaard binnen het naastgelegen bedrijventerrein Grote Bottel.

Leden van de heemkundekring hielpen mee bij de opgraving. Op de foto Toon Vissers (l) en Piet Jegerings (r).

1955

Verderop in het huisnummeringsproces, per 1 januari 1955, werd het buurtschap opgedeeld in de straatnamen Industrieweg, Bleek en Katoenstraat. Bij die gelegenheid werd ook de naam Grote Bottel als straatnaam ingevoerd.

Bronnen, noten en/of referenties