Kalkzandsteenfabriek Hoogdonk

Briefkaart van de kalkzandsteenfabriek.
Foto: collectie Archief Kalkzandsteenfabriek Hoogdonk.

Het water bij de kalkzandsteenfabriek

De Kalkzandsteenfabriek Hoogdonk in Liessel werd in 1954 opgericht.

Boudewijn Gijsbertus van den Brink (1889-1979) en zijn zoon Gijsbertus Antonius (Bert) van den Brink van Kalkzandsteenfabriek "Rijsbergen" te Huizen, kwamen vanuit het noorden naar het zuiden, op zoek naar zand om een kalkzandsteenfabriek te beginnen.

Na een bezoek aan een gebied onder Maastricht waren ze onderweg terug naar het noorden. In Weert zagen ze een richtingaanwijzer staan, waar Deurne op vermeld werd. De heer Jan Zoon kende burgemeester Roefs als vroegere buurjongen in Laren.

Er waren nog nauwelijks uitspanningen langs de diverse wegen waar gegeten kon worden en daarom kwamen ze bij de burgemeester in Deurne terecht voor een "natje en een droogje". Hier kwam de reden van hun bezoek aan het zuiden ter sprake en dit resulteerde enkele jaren later in 1954 in de stichting van de fabriek in Liessel.

Van twee boeren kocht Van den Brink 15 hectare landbouwgrond en van de gemeente Deurne 20 hectare veengrond. Voor de poort van de fabriek ligt de Peelrandbreuk. Op het terrein van de fabriek ligt het zand aan de oppervlakte zodat het gemakkelijk winbaar is. In de loop der tijd zijn tot 2002 bij de zandwinning tal van paleontologische vondsten Hoogdonk gedaan.

Veel inwoners uit de gemeente Deurne, voornamelijk uit Sint-Jozefparochie (wijk) en Liessel, werkten in de productie van deze fabriek en gingen veelal in tweeploegendienst (de stokers in drieploegendienst) naar De(n) Brink, zoals de fabriek al snel in de volksmond genoemd werd. De Brink is ook de naam van de waterplas die is ontstaan als gevolg van de zandwinning. In 2000 is vergunning gekregen voor uitbreiding van de plas, waarmee de fabriek nog tot ongeveer 2030 vooruit kan met de productie.

Het aantal arbeiders groeide van 40 aan het begin tot 75 na enkele jaren. Veel handmatige arbeid is nadien gemechaniseerd. In het jaar 2017 telt de fabriek weer 40 medewerkers. De productie bestaat uit kalkzandsteenelementen. Vanwege de economische crisis was de fabriek van augustus 2013 tot mei 2015 tijdelijk gesloten.

Bert van den Brink verkocht zijn bedrijf in 1988 aan de Zweedse groep Euroc. Nadien had de kalkzandsteenfabriek diverse eigenaren, waaronder de Duitse groep Haniel. In 2003 werd het Xella concern, waartoe de fabriek nu behoort, afgesplitst van Haniel. Sindsdien luidt de naam: Xella Kalkzandsteenfabriek Hoogdonk BV.

Begin 2022 is productie en personeel overgeplaatst naar de Xella vestiging in Echt (Limburg). In augustus 2022 is het terrein van de fabriek en waterplas afgebakend met een hekwerk. In augustus 2024 is de zandwinning uit de waterplas hervat, de vergunning voor het afgraven loopt tot en met 2025. Wat verder de plannen zijn voor kalkzandsteenfabriek Hoogdonk is nog ongewis.