Deurne-centrum

Luchtfoto van het verstedelijkende dorp / centrum van Deurne, tussen 1973 en 1985. Vlnr Kerkstraat, Molenstraat, Martinetstraat, Stationsstraat, Helmondseweg en de Visser.

Met Deurne-centrum wordt het centrale deel van het dorp Deurne bedoeld. Het Centraal Bureau voor de Statistiek beschouwt de hele kern als wijk en Deurne-centrum als buurt. Op gemeentelijke schaal spreekt men echter over een wijk als deel van de totale bebouwingskern.

Vanaf de Late Middeleeuwen, toen zich een bebouwingsconcentratie van ambachtslieden, kleine boeren en herbergiers rond de Sint-Willibrorduskerk vormde, sprake men over het dorp. Dit betrof dan in de eerste plaats de omgeving van de Markt met de huidige Kerkstraat, Molenstraat, Martinetstraat, Visser en Helmondseweg. Later zou ook de Stationsstraat daarbij komen, toen hier in de negentiende en vroege twintigste eeuw steeds meer bebouwing kwam. De eerste grootschalige ontwikkeling in de dorpskern was vanaf 1852 de ontwikkeling van een klooster-_en_scholencomplex_aan_de_Visser, waar gebouwen verrezen van een formaat dat nog niet in Deurne vertoond was. De bouw van een nieuw gemeentehuis in 1895 en kort daarna een postkantoor volgden in die trend van schaalvergroting.

In de tweede helft van de twintigste eeuw veranderde de positie van de dorpskern. Waar eerder sprake was van een dorp met een aantal gehuchten, veranderde dit door grootschalige nieuwbouwprojecten. Het dorp was niet langer alleen de omgeving van de Markt, maar van een centrum met wijken. Deze verstedelijking en city-vorming hield onder meer in dat bestaande (arbeiders)woningen werden vervangen door moderne woon-winkelpanden, vaak met meerdere etages (wonen boven de winkel). In de jaren '60 werd het eerste overdekte winkelgebied, De Martinet, gebouwd. Vanaf de jaren '80 werden grootschalige appartementencomplexen met daarin ook ruimte voor kantoren en winkels gebouwd, allereerst aan de Martinetstraat, Raadhuisstraat, Stationsstraat en Schuifelenberg. In de jaren '90 verrezen grootschalige appartementencomplex aan de Molenstraat-Hogeweg en kort daarna ook aan de Visser, inclusief een grootschalig verzorgingscentrum dat feitelijk het oude kloostercomplex verving. Nog een decennium later, na 2000, moesten ook het overdekte winkelcentrum aan de Martinetstraat en omliggende panden wijken voor een grootschalig nieuwbouwcomplex met winkels op de begane grond en appartementen daarboven (De Wolfsberg). Tegelijk bleef een groot deel van het oude deel van het centrum (Kerkstraat, Stationsstraat, Molenstraat) deels zijn kleinschalige, doch gemoderniseerde karakter behouden.

Door de verstedelijking van de dorpskern werd onder dit gebied ook eens steeds groter gebied verstaan. Er kwam zelfs een centrumring, bestaande uit de Europastraat, Dunantweg, Houtenhoekweg, Heuvelstraat, Lagekerk en Hogeweg.

Daardoor ontwikkelde zich het planologische begrip Deurne-centrum, alhoewel er door de autochtone bevolking nog altijd gesproken werd over het dúrrep en niet over het centrum. Gaandeweg is het tweede begrip het eerste in meer of mindere mate gaan vervangen.

Bronnen, noten en/of referenties