Rabo-clubsupport leverde dit jaar 765,88 euro op. Allen die op ons stemden hartelijk dank! Iedere eerste maandag- en woensdagochtend van de maand van 10 tot 12 uur kunt u ons bezoeken in het heemhuis |
Belgeren: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| (7 tussenliggende versies door 3 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
'''Belgeren''' is de benaming van een buurtschap ter hoogte van de huidige [[Belgerenseweg]] en was vroeger een van de zeven gehuchten van [[Vlierden]]. | {|style="float:right;" class="wikitable" | ||
|{{ | |||
#display_map: | |||
address= Belgeren, Vlierden | |||
|zoom=15 | |||
|height=400 | |||
|width=400 | |||
|type=hybrid | |||
}} | |||
|- | |||
|[[Bestand:Marcelijs van Berghelen.jpg|400px|thumb|(Marcelijs van) Berghelen 1340-1350]] | |||
|} | |||
'''Belgeren ('''vroeger''' Bergelen, Bergulen)''' is de benaming van een buurtschap ter hoogte van de huidige [[Belgerenseweg]] en was vroeger een van de zeven gehuchten van [[Vlierden]]. | |||
== Landschapsontwikkeling == | |||
===Doorgaande route=== | |||
De straat was tot de aanleg van de ''[[kunstweg van Asten naar Boekel]]'' rond 1880 onderdeel van de doorgaande interlokale verbindingsweg Deurne-Asten. Tevens liep tot circa 1975 de belangrijkste route van Vlierden naar [[Brouwhuis]] via de [[Belgerenseweg]]. | |||
===Militaire gebeurtenissen=== | |||
Op Belgeren stak men bij de, rond 1830 in onbruik geraakte, [[watermolen van Belgeren]] de [[Astense Aa]] over. Het weggetje dat de verbinding vormde tussen de Aa-overgang en de huidige Belgerenseweg heette rond 1950 nog de [[Napoleonsteeg]]. Volgens een taaie overlevering zou Belgeren aan zijn naam gekomen zijn omdat de troepen van Napoleon daar gelegerd waren geweest: belégeren werd Bélgeren. Dat verhaal kan om meerdere redenen de prullenbak in. Allereerst omdat die belegering nooit heeft plaatsgevonden, maar ook omdat de naam Belgeren in de Franse tijd al meer dan 100 jaar in gebruik was, een verhaspeling die in de loop van de tijd was ontstaan uit de veel oudere middeleeuwse naam [[Bergelen]]. | |||
Nog vroeger, tijdens de [[Tachtigjarige Oorlog]], zuchtte Belgeren ook onder de [[oorlogslasten]] | Overigens haalden de Franse troepen in verband met Belgeren wel de (lokale) geschiedenisboeken toen zij in het [[rampjaar 1672]] zorgden voor een Belgerense waterlinie door het water van de [[Astense Aa]] tussen Belgeren en de [[watermolen (Stipdonk)|Stipdonkse watermolen]] zo hoog op te stuwen dat hier alles blank kwam te staan. | ||
Nog vroeger, tijdens de [[Tachtigjarige Oorlog]], zuchtte Belgeren ook onder de [[oorlogslasten]]. In 1623 vonden zo'n 125 soldaten te paard het nodig om de Belgerense brug te vernielen. | |||
===Chronologie === | |||
De vroegste vermelding van Belgeren van circa 1340-1350 is niet als toponiem maar als eigennaam, hetgeen erop duidt dat het toponiem of de naam van de hoeve of het gehucht nog ouder moet zijn. In het zo geheten ''Stootboek'', een van de boeken waarin het leenverhef werd opgetekend van goederen die men van de hertog van Brabant te leen hield, van genoemde periode is sprake van het leenverhef door Marcelys van Berghelen, die de hoeve de [[Ravenakker]] onder Vlierden met wat daarbij hoorde.<ref>Stootboek 1340-1350 Schaduwarchieven BHIC Stootboek toegang 360 folio 49 verso</ref> Ook wordt in die periode in verband met cijnsplicht de naam van ''Gobelen, zoon van Arnoldus van Berghelen'' en ''heer Willelmus van Berghelen'' genoemd. <ref>1340 Cijnsboek van de hertog van Brabant, getranscribeerd door Martien van Asseldonk, cijnsen in Deurne, respectievelijk post 47 folio 17 en post 114 folio 18 verso.</ref> | |||
Op 27 november 1376 verkocht Theodoor Rover, ridder, voor schepenen van 's-Hertogenbosch, aan Jordan Brant, kanunnik van Sint-Maarten in Luik, een erfcijns uit een huis en erf aan de Vismarkt in 's-Hertogenbosch en uit de hoeve het goed te Bergulen in Vlierden.<ref>BHIC - archief van het Kapittel van Oirschot toegang 7241 inv.nr. 76.</ref> | |||
In 1536 liet de rijke Bossche dame Aleida van Berkel haar testament maken en bepaalde daarin onder meer dat de opbrengsten van haar hoeve op Belgeren bestemd moesten worden voor het onderhoud van enkele ''arme schamele weerlicke persoenen, knapen ende meechden van goeden leve''. | In 1536 liet de rijke Bossche dame Aleida van Berkel haar testament maken en bepaalde daarin onder meer dat de opbrengsten van haar hoeve op Belgeren bestemd moesten worden voor het onderhoud van enkele ''arme schamele weerlicke persoenen, knapen ende meechden van goeden leve''. | ||
Eeuwenlang woonden de opeenvolgende generaties van de familie [[Coolen | Eeuwenlang woonden de opeenvolgende generaties van de familie [[Coolen]] op deze hoeve van de [[fundatie Aleida van Berkel]]. In 1803 wist [[Theodorus Colen (1731-1804)|Dirk Coolen]] de hoeve voor bijna 3000 gulden in eigendom te verwerven. Tegenwoordig is het bedrijf nog steeds binnen de familie: [[Jeroen van Dijk]], van de zevende generatie na genoemde Dirk Koolen, heeft er een varkensbedrijf. | ||
De boerderij [[Belgerenseweg 20]] werd in 1915 gebouwd door de Vlierdense aannemer [[Antonius van Otterdijk (1884-1969)]] in opdracht van de ongehuwde broers en zussen van [[Martinus ( | De boerderij [[Belgerenseweg 20]] werd in 1915 gebouwd door de Vlierdense aannemer [[Antonius van Otterdijk (1884-1969)|Antony van Otterdijk]] in opdracht van de ongehuwde broers en zussen van [[Martinus Hendrikus Koolen (1871-1950)|Tinus Koolen]]. | ||
Opvallend is de boerderij met leien dak die | Opvallend is de boerderij met leien dak die in 1924 gebouwd werd voor de kinderen [[Arnoldus Jacobs (1887-1964)|Arnoldus (Nol)]], Hendrika Johanna (Jans) en Godefrida (Frieda) Jacobs. Het ouderlijk huis van [[Frans Jacobs]] aan de andere kant van de weg verdween rond 1960 onder de slopershamer. | ||
Op Belgeren woonden rond 1940 drie van de vier Vlierdense kerkmeesters. Het kwartet werd gevormd door Tien Koolen, Nol Jacobs, Claas van Rooij en [[Hendrikus Keijzers (1885-1949)|Driek Keijzers]]. Laatstgenoemde was vanuit Belgeren rechtstreeks bereikbaar via een paadje dwars over de akkers dat vroeger officieel bekend stond als de [[Akkersteeg]] maar in de volksmond beter bekend was als de [[Millendries]]. | Op Belgeren woonden rond 1940 drie van de vier Vlierdense kerkmeesters. Het kwartet werd gevormd door Tien Koolen, Nol Jacobs, Claas van Rooij en [[Hendrikus Keijzers (1885-1949)|Driek Keijzers]]. Laatstgenoemde was vanuit Belgeren rechtstreeks bereikbaar via een paadje dwars over de akkers dat vroeger officieel bekend stond als de [[Akkersteeg]] maar in de volksmond beter bekend was als de [[Millendries]]. | ||
{{appendix}} | |||
[[Gps::{{#geocode:51.440242, 5.748104}}|]] | |||
[[categorie:toponiem]] | [[categorie:toponiem]] | ||
[[categorie:Buurtschap]] | [[categorie:Buurtschap]] | ||
Huidige versie van 2 feb 2022 om 14:49
Belgeren (vroeger Bergelen, Bergulen) is de benaming van een buurtschap ter hoogte van de huidige Belgerenseweg en was vroeger een van de zeven gehuchten van Vlierden.
Landschapsontwikkeling[bewerken | brontekst bewerken]
Doorgaande route[bewerken | brontekst bewerken]
De straat was tot de aanleg van de kunstweg van Asten naar Boekel rond 1880 onderdeel van de doorgaande interlokale verbindingsweg Deurne-Asten. Tevens liep tot circa 1975 de belangrijkste route van Vlierden naar Brouwhuis via de Belgerenseweg.
Militaire gebeurtenissen[bewerken | brontekst bewerken]
Op Belgeren stak men bij de, rond 1830 in onbruik geraakte, watermolen van Belgeren de Astense Aa over. Het weggetje dat de verbinding vormde tussen de Aa-overgang en de huidige Belgerenseweg heette rond 1950 nog de Napoleonsteeg. Volgens een taaie overlevering zou Belgeren aan zijn naam gekomen zijn omdat de troepen van Napoleon daar gelegerd waren geweest: belégeren werd Bélgeren. Dat verhaal kan om meerdere redenen de prullenbak in. Allereerst omdat die belegering nooit heeft plaatsgevonden, maar ook omdat de naam Belgeren in de Franse tijd al meer dan 100 jaar in gebruik was, een verhaspeling die in de loop van de tijd was ontstaan uit de veel oudere middeleeuwse naam Bergelen.
Overigens haalden de Franse troepen in verband met Belgeren wel de (lokale) geschiedenisboeken toen zij in het rampjaar 1672 zorgden voor een Belgerense waterlinie door het water van de Astense Aa tussen Belgeren en de Stipdonkse watermolen zo hoog op te stuwen dat hier alles blank kwam te staan.
Nog vroeger, tijdens de Tachtigjarige Oorlog, zuchtte Belgeren ook onder de oorlogslasten. In 1623 vonden zo'n 125 soldaten te paard het nodig om de Belgerense brug te vernielen.
Chronologie[bewerken | brontekst bewerken]
De vroegste vermelding van Belgeren van circa 1340-1350 is niet als toponiem maar als eigennaam, hetgeen erop duidt dat het toponiem of de naam van de hoeve of het gehucht nog ouder moet zijn. In het zo geheten Stootboek, een van de boeken waarin het leenverhef werd opgetekend van goederen die men van de hertog van Brabant te leen hield, van genoemde periode is sprake van het leenverhef door Marcelys van Berghelen, die de hoeve de Ravenakker onder Vlierden met wat daarbij hoorde.[1] Ook wordt in die periode in verband met cijnsplicht de naam van Gobelen, zoon van Arnoldus van Berghelen en heer Willelmus van Berghelen genoemd. [2]
Op 27 november 1376 verkocht Theodoor Rover, ridder, voor schepenen van 's-Hertogenbosch, aan Jordan Brant, kanunnik van Sint-Maarten in Luik, een erfcijns uit een huis en erf aan de Vismarkt in 's-Hertogenbosch en uit de hoeve het goed te Bergulen in Vlierden.[3]
In 1536 liet de rijke Bossche dame Aleida van Berkel haar testament maken en bepaalde daarin onder meer dat de opbrengsten van haar hoeve op Belgeren bestemd moesten worden voor het onderhoud van enkele arme schamele weerlicke persoenen, knapen ende meechden van goeden leve.
Eeuwenlang woonden de opeenvolgende generaties van de familie Coolen op deze hoeve van de fundatie Aleida van Berkel. In 1803 wist Dirk Coolen de hoeve voor bijna 3000 gulden in eigendom te verwerven. Tegenwoordig is het bedrijf nog steeds binnen de familie: Jeroen van Dijk, van de zevende generatie na genoemde Dirk Koolen, heeft er een varkensbedrijf.
De boerderij Belgerenseweg 20 werd in 1915 gebouwd door de Vlierdense aannemer Antony van Otterdijk in opdracht van de ongehuwde broers en zussen van Tinus Koolen.
Opvallend is de boerderij met leien dak die in 1924 gebouwd werd voor de kinderen Arnoldus (Nol), Hendrika Johanna (Jans) en Godefrida (Frieda) Jacobs. Het ouderlijk huis van Frans Jacobs aan de andere kant van de weg verdween rond 1960 onder de slopershamer.
Op Belgeren woonden rond 1940 drie van de vier Vlierdense kerkmeesters. Het kwartet werd gevormd door Tien Koolen, Nol Jacobs, Claas van Rooij en Driek Keijzers. Laatstgenoemde was vanuit Belgeren rechtstreeks bereikbaar via een paadje dwars over de akkers dat vroeger officieel bekend stond als de Akkersteeg maar in de volksmond beter bekend was als de Millendries.
Bronnen, noten en/of referenties
|