Edelhardus Bernardus Swalue (1839-1883)

Edelhardus Bernardus Swalue
foto coll. André Vervuurt
Persoonsinformatie
Volledige naam	Edelhardus Bernardus Swalue
Geboorteplaats	Goes
Geboortedatum	11 februari 1839
Overl.plaats	Eindhoven
Overl.datum	5 juni 1883
Partner(s)	Elisabeth Louise Middendorp (1845-1916)
Beroep(en)	predikant

Edelhardus Bernardus Swalue (1839-1883) was van 1867 tot aan zijn dood in 1883 predikant te Helenaveen.

Edelhardus was een zoon van Edelhardus Bernardus Swalue (Standdaarbuiten 1806-1865 Amsterdam), die predikant was in Goudswaard, Goes en Amsterdam, en Jeanne Marie Dumont (Utrecht 1807-1896 Utrecht).

Hij huwde op 8 oktober 1874 in Amsterdam met Elisabeth Louise Middendorp, (Amsterdam 8 maart 1845 - 's-Gravenhage 26 december 1916), dochter van waagdrager Jan Willem Middendorp (Hellendoorn 1802-1869 Amsterdam) en Louiza van Riet (Deurne 1810-1873 Amsterdam).

Uit dit huwelijk werden zes kinderen geboren:

1. Edelhardus Bernardus, (Deurne 9 september 1875 - Renkum 23 juni 1952). Hij huwde met Cornelia Helena Zandveld (Soerabaja 1879-1952 Renkum).
2. Jan Willem, (Deurne 12 maart 1877). Hij huwde met Beata Wolff.
3. Jeane Marie, (Deurne 6 september 1878). Zij huwde met Adolf Meinardus Zandveld (Soerabaja 1867-1945 Bussum).
4. Louisa, (Deurne 13 april 1880)
5. Cornelia, (Deurne 22 december 1881 - Ermelo 16 juli 1958). Zij bleef ongehuwd.
6. Charlotte Henriëtte, (Deurne 22 december 1881 - Ermelo 18 december 1957). Zij huwde met Frederik Hendrik Crans (Charlois 1873-1937 Renkum).

Dominee Swalue kwam in december 1867 vanuit Renkum naar Helenaveen als hulppredikant en opvolger van dominee Johannes Christian Carel Abbing. Op 5 januari 1868 werd hij als hulppredikant in Helenaveen bevestigd.

Op 29 maart 1870 scheidde de kerkelijke gemeente Helenaveen zich af van Deurne. De eerste 23 zelfstandige lidmaten van de Helenaveense gemeente waren: Catharina Wilhelmina Theodora Sander, Albert Jans Wemmenhove, Margje Hendriks Schotkamp, Albert Moes, Geesje Doldersum, Christiaan van Henning, Margaretha Maria Hulsbergen, Frederik Albert Wemmenhove, Hendrik Alberts Wemmenhove, Jantje Kelderhuis, Jan Wemmenhove, Alberdina Moes, Johannes Jacobus van Toll, Geesje Moes, Johannes Arnoldus Marinus, Janna Louisa van Os, Stiena Beernink (wed. Butkamp), Harm J. Kelderhuis, Anna H. Heins, Mattheus Wijnstekers, Jacoba van Os, Lammegien Alberts Wemmenhove en Edelhardus Bernardus Swalue.

Op 21 augustus 1870 werd hij als eerste predikant van de zelfstandige gemeente Helenaveen bevestigd.

Hij stierf op dinsdag 5 juni 1883 op 44-jarige leeftijd en werd begraven op het kerkhof op het huidige Hannes Joostenplein achter het tegenwoordige katholieke kerkgebouw.

Rond 1890 werd dit kerkhof gesloten en verplaatste men de grafsteen naar het kerkhof aan de huidige Aardbeiweg. Ter gelegenheid van de honderdste sterfdag van dominee Swalue gaf men de ovale grafsteen in 1983 een plaats in de gevel van de protestantse kerk aan de Soemeersingel.

Over hem maakte de Duitse predikant August Grashof, die Helenaveen vele keren bezocht, kort na zijn dood onder meer de volgende aantekeningen.

Dominee Swalue in Helenaveen maakte op mij, bij mijn verblijf op 24 en 25 mei (1883) weliswaar een enigszins gelaten, maar niet uitgesproken zieke indruk. Twee dagen na mijn terugkeer moest hij zondags dienst doen in een buurgemeente en liep daarbij een verkoudheid op. De donderdag daarop, op 31 mei, was er een vergadering van de classis ring Eindhoven, zeven uur gaans ten westen van Helenaveen. Voor zijn vertrek voelde hij steken in zijn linkerzij maar hij ging toch 's morgens vroeg monter op stap. Maar 's middags kreeg zijn vrouw al een telegram dat hij doodziek in een Eindhovense pastorie lag. Zij ging naar hem toe en bleef bij hem tot hij op dinsdag 5 juni 's morgens vroeg overleed. Op 7 juni werd hij 's middags in Helenaveen begraven. Ik las gisteren de daarbij uitgesproken lijkrede. Wat daarin wordt gezegd over zijn "zelfverloochenende edelmoedigheid", over zijn "onberispelijke beminnelijkheid", over zijn liefdadigheid ondanks zijn geringe bezittingen, ook naar de arme katholieken die daar de meerderheid van de bevolking uitmaken, kan ik alleen maar volmondig beamen. Tegelijk ben ik, samen met hen, dankbaar voor de gastvrijheid en tegemoetkomende bereidwilligheid die ik de afgelopen vijftien jaar tijdens mijn reizen naar Helenaveen en verblijf in de pastorie aldaar mocht ontvangen. Zijn liefde voor Duitsland, zoals bekend niet bepaald een algemene Nederlandse eigenschap, die hij met andere eigenschappen al van zijn ouders had geërfd, heb ik alleen maar kunnen voeden en doen toenemen. Men las in de pastorie van Helenaveen bijvoorbeeld bij voorkeur Bismarck-literatuur. Swalue was een Leidse student en daardoor opgegroeid met de "moderne" theologie, maar er leefde en leeft in de hele familie in religieus opzicht een beter erfdeel, dat zowel gerepresenteerd wordt in de jonggestorven vader van Swalue als nog steeds in zin eerbiedwaardige moeder.

Bronnen, noten en/of referenties