Bewerken van Helenaveen
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
Deze bewerking kan ongedaan gemaakt worden. Hieronder staat de tekst waarin de wijziging ongedaan is gemaakt. Controleer voor het publiceren of het resultaat gewenst is.
Huidige versie | Uw tekst | ||
Regel 2: | Regel 2: | ||
|{{ | |{{ | ||
#display_map: | #display_map: | ||
Helenaveen:20~ ~ ~blue~0.7~10~blue; | |||
|zoom=14 | |||
|height=400 | |height=400 | ||
|width=400 | |width=400 | ||
Regel 9: | Regel 10: | ||
[[Bestand:09.006.jpg|thumb|350px|Het centrum van Helenaveen.<br><small>foto collectie gemeente Deurne</small>]] | [[Bestand:09.006.jpg|thumb|350px|Het centrum van Helenaveen.<br><small>foto collectie gemeente Deurne</small>]] | ||
[[Bestand:09.020.jpg|thumb|350px|Wilhelminastraat in Helenaveen.<br><small>foto collectie Thom van der Straaten</small>]] | [[Bestand:09.020.jpg|thumb|350px|Wilhelminastraat in Helenaveen.<br><small>foto collectie Thom van der Straaten</small>]] | ||
'''Helenaveen''' is een dorp in het zuidoosten van de gemeente Deurne in het hoogveengebied van de [[ | '''Helenaveen''' is een dorp in het zuidoosten van de gemeente Deurne in het hoogveengebied van de [[Peel]]. | ||
==Geschiedenis== | ==Geschiedenis== | ||
Helenaveen werd in 1853 gesticht door de Bossche opzichter van Waterstaat [[Joannes van de Griendt (1804-1884)|Jan van de Griendt]], wiens vrouw [[Maria Helena Hubertina Panis (1817-1898)|Helena Panis]] heette. Samen met zijn broer [[Nicolaas van de Griendt]], en [[George Jan Willem Carp (1798-1867)]] uit Arnhem kocht hij ruim 610 hectare veengrond, die hier 3 tot 7 meter dik was. Bekijk op het kerkplein aan de [[Oude Peelstraat]] de zogenaamde [[Peelpaal]]. Dit monument toont u de veendoorsnede van voorheen. | |||
{|class="wikitable" | {|class="wikitable" | ||
Regel 45: | Regel 41: | ||
|} | |} | ||
De | De ''[[Maatschappij Helenaveen]]'' liet een particulier kanaal, de [[Helenavaart]], graven. De zwarte turf die hier gewonnen werd kon daarover worden afgevoerd via de Noordervaart naar o.a. Rotterdam alwaar de Maatschappij een internationaal verkoopkantoor had. Later werd ook turfstrooisel vervaardigd en werd de concessie uitgebreid. Er bevond zich in Helenaveen ook een mobiele [[drijvende turfstrooiselfabriek]]. Het turfstrooisel werd uitgevoerd naar vele steden in Europa en diende daar ter vervanging van stro in onder meer de Londense en Parijse paardenstallen voor leger en tram. | ||
Er werden zijkanalen (''[[wijk]]en'', spreek op z'n Duits en Drents uit als 'wieken'), gegraven, het drietandsysteem. Ook werden er lanen aangelegd en (goedkope) huizen gebouwd voor de arbeiders. Oorspronkelijk waren dit deels ''strooijen keten''. Zo ontstond ''Het Helena-Veen'', bijgenaamd ''[[Het Strooijen Dorp]]''. De huizen kregen een stuk grond waarop de bewoners kleinschalig land- en tuinbouw konden beoefenen. | |||
Uiteindelijk werd Helenaveen een tuinbouwdorp. Het hoogtepunt daarvan was in de jaren ‘70 van de vorige eeuw. De vervening t.b.v. de champignonaarde - door o.a. [[Veenderij Minke]] - ging door tot in de jaren '70 van de 20e eeuw. | |||
In het dorp werden zowel een hervormde als een katholieke kerk gesticht omdat de bevolking - grotendeels afkomstig uit Drenthe en Overijssel - sterk gemengd was van religie. Dat is ook de reden dat er zoveel niet-Brabantse namen in Helenaveen voorkomen, zoals Anker, Oosterveen, Ugen, Slot en Schonewille. De katholieke kerk aan de huidige Helenastraat, die op 20 november 1944 afbrandde door toedoen van terugtrekkende Duitse soldaten, was een vroege creatie van de meesterkerkenbouwer Pierre Cuijpers uit Roermond, die onder meer de [[Sint-Willibrorduskerk (Deurne)|St.-Willibrorduskerk]] van Deurne verbouwde. | |||
In | |||
In 1939 werd Helenaveen aangesloten op het [[Elektriciteitsnet Helenaveen|elektriciteitsnet]] van het [[Gemeentelijk Electriciteitsbedrijf]] (GEB) en kon er de laatste petroleumlamp door oud-burgemeester [[Jan Casper van Beek|Van Beek]] worden uitgeblazen. | In 1939 werd Helenaveen aangesloten op het [[Elektriciteitsnet Helenaveen|elektriciteitsnet]] van het [[Gemeentelijk Electriciteitsbedrijf]] (GEB) en kon er de laatste petroleumlamp door oud-burgemeester [[Jan Casper van Beek|Van Beek]] worden uitgeblazen. | ||
{{Gallery | {{Gallery | ||
Regel 151: | Regel 63: | ||
|24.333.jpg|[[Huize Sint-Anna]]<br><small>foto collecties gemeente Deurne</small> | |24.333.jpg|[[Huize Sint-Anna]]<br><small>foto collecties gemeente Deurne</small> | ||
}} | }} | ||
Toen de [[gemeente Deurne en Liessel]] merkte dat het ontginnen van het hoogveen winstgevend was, begon ze er zelf ook mee. Van de Griendt verleende de gemeente geen vrije doorvaart over de Helenavaart, zodat nodzakelijkerwijs parallel eraan een nieuw kanaal, het [[Kanaal van Deurne]], gegraven moest worden door de gemeente Deurne. | |||
De [[Helenavaart]], waaraan zowel Helenaveen als het Limburgse Griendtsveen zijn gelegen, werd gegraven voor de afvoer van de turf en de aanvoer van bouwmaterialen. Aan dit kanaal werden zogenaamde drietandwijken verbonden: een hoofdvaart met twee parallelle zijkanalen. Deze [[vervening]]sstructuur en het bijbehorende geconcentreerde fabrieksdorp Helenaveen zijn van zeer grote culturele en historische betekenis. Daardoor kreeg het dorp in 1999 het predicaat [[beschermd dorpsgezicht]]. Helenaveen en Griendtsveen zijn de enige voormalige hoogveenkoloniën in Zuid-Nederland. | |||
==Natuur en landschap== | ==Natuur en landschap== | ||
Ten noorden van Helenaveen liggen de grote Peelreservaten [[Deurnsche Peel]] en [[Mariapeel]], en in het zuidwesten ligt Peelreservaat [[Het Zinkske]]. Helenaveen ligt tegen de grens met Limburg. | Ten noorden van Helenaveen liggen de grote Peelreservaten [[Deurnsche Peel]] en [[Mariapeel]], en in het zuidwesten ligt Peelreservaat [[Het Zinkske]]. Helenaveen ligt tegen de grens met Limburg. | ||
Enkele [http://www.joris-vervuurt.com/andre/website/wandelroute.html cultuurhistorische wandelingen] door Helenaveen zijn beschreven en op diverse adressen in het dorp | Enkele [http://www.joris-vervuurt.com/andre/website/wandelroute.html cultuurhistorische wandelingen] door Helenaveen zijn beschreven en op diverse adressen in het dorp te koop. | ||
==Beschermde status== | ==Beschermde status== | ||
De beschermde status van Helenaveen, zowel de cultuurhistorische als de status van beschermd natuurgebied, | De beschermde status van Helenaveen, zowel de cultuurhistorische als de status van beschermd natuurgebied, heeft meerdere malen tot ophef geleid onder de merendeels agrarische bevolking en partijen die voor deze bevolkingsgroep opkomen.<br> | ||
Op 9 november 2005 maakte de [[CDA Deurne|CDA-fractie]] in de gemeenteraad van Deurne bijvoorbeeld bekend, dat als zij na de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 weer bestuurlijke verantwoording zou gaan dragen, zij een poging zouden gaan wagen bij de nationale overheid om de status van 'beschermd dorpsgezicht' na 7 jaar alweer te laten vervallen. Het zou het dorp te veel belemmeringen opleveren. De partij heeft dit na de gemeenteraadsverkiezingen niet doorgezet. Voor zover bekend is een rijksbeschermd dorpsgezicht ook nog nooit op initiatief van een lokale politieke partij van deze status ontheven. | |||
Op 9 november 2005 maakte de [[CDA Deurne|CDA-fractie]] in de gemeenteraad van Deurne bijvoorbeeld bekend, dat als zij na de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 weer bestuurlijke verantwoording zou gaan dragen, zij een poging zouden gaan wagen bij de nationale overheid om de status van 'beschermd dorpsgezicht' na | |||
In Helenaveen woonde de Nederlandse liedschrijver en zanger [[ | In Helenaveen woonde de Nederlandse liedschrijver en zanger [[Jules de Corte]]. | ||
[[Franciscus Gerardus Jozef Obers (1924-1968)|Frans Babylon]] schreef het volgende sonnet over Helenaveen, dat in 1956 zowel in het tijdschrift Brabantia als in de gedichtenbundel [[Stemmen uit uit jeugdland]] werd gepubliceerd. | [[Franciscus Gerardus Jozef Obers (1924-1968)|Frans Babylon]] schreef het volgende sonnet over Helenaveen, dat in 1956 zowel in het tijdschrift Brabantia als in de gedichtenbundel [[Stemmen uit uit jeugdland]] werd gepubliceerd. | ||
Regel 230: | Regel 108: | ||
{{Appendix|2= | {{Appendix|2= | ||
*[ | * [http://www.helenaveen.com/ www.helenaveen.com] | ||
* [http://www.andre.vervuurt.net/ Website André Vervuurt] | * [http://www.andre.vervuurt.net/ Website André Vervuurt] | ||
* [http://www.memori-helenaveen.nl/ Memori - Vereniging tot behoud en onderhoud van historische grafmonumenten te Helenaveen] | |||
* Cineast [[Jan Kanters]] produceerde in 1997 een filmografie: ''Ontstaan Helenaveen'', een videoproductie met een looptijd van circa 2 uur en 20 minuten. | * Cineast [[Jan Kanters]] produceerde in 1997 een filmografie: ''Ontstaan Helenaveen'', een videoproductie met een looptijd van circa 2 uur en 20 minuten. | ||
---- | ---- | ||
{{references}} | {{references}} |