Bewerken van Coöperatieve zuivelfabriek De Nijverheid Vlierden

{|style="float:right;" class="wikitable"
|{{
#display_map:circles=
51.444392, 5.752425:20~ ~ ~blue~0.7~10~blue;
|zoom=16
|height=400
|width=400
}}
|}
De '''coöperatieve zuivelfabriek (boterfabriek) De Nijverheid''' van [[Vlierden]] werd op 29 november 1893 opgericht.

Vóór die tijd "boterden" de Vlierdense boeren zelf en brachten hun producten, voor zover ze die niet zelf consumeerden, in Helmond naar de markt of verhandelden ze bij opkopers. Vanaf 1790 kenden Asten en Someren een wekelijkse botermarkt en vanaf 1804 had ook Deurne een eigen [[botermarkt en waag]]. De oprichting van de Vlierdense boterfabriek was nodig om stabielere afzetmogelijkheden te creëren en om de kwaliteit van de boter te verhogen.

De Vlierdense boterfabriek werd gebouwd op een stukje gemeentegrond op de plaats waar de [[Belgerenseweg]] zich afsplitst van de [[Brouwhuisweg]]. Deze fabriek werd aanvankelijk met handkracht draaiende gehouden. Het is niet bekend of daartoe destijds in Vlierden, zoals op veel andere plaatsen gebruikelijk was, een zogenaamde ''boterhond''  werd gebruikt. Aan de [[gemeente Vlierden]] hoefde de boterfabriek tot 1904 geen grondbelasting te betalen voor de grond  waarop deze stond.

Het bestuur stond aanvankelijk onder voorzitterschap van [[Martinus Biemans (1843-1915)|Martinus Biemans]] en vanaf september 1915 van [[Hendrikus Kemps (1853-1928)|Driek Kemps]]. Secretaris was [[Peter Welten (1860-1939)|Piet Welten]] en de dagelijkse leiding in de fabriek was in handen van [[Willem Kemps (1878-1945)|Willem Kemps]]. Enkele werknemers van de beginperiode waren [[Antonius van Calis (1852-1929)|Toon van Calis]], [[Albertus van de Leensel (1865-1933)|Bertje van de Leensel]] en [[Johannes van Tilburg (1884-1945)|Jan van Tilburg]].

Op 13 maart 1915 werd de coöperatieve zuivelfabriek Nijverheid in Vlierden formeel opgericht bij notariële akte door [[Eugenius Johannes Josephus Maria de Leeuw (1869-1935)|notaris De Leeuw]]. De oprichter waren de Vlierdense landbouwers [[Martinus Biemans (1843-1915)|Martinus Biemans]], [[Hendrikus Kemps (1853-1928)|Hendrikus Kemps]], [[Hendrikus Jacobs (1849-1919)|Hendrikus Jacobs Arnolduszoon]], [[Johannes Wilhelmus Maas (1865-1916)|Wilhelmus Maas]] en [[Martinus Franciscus Kijzers (1874-1930)|Martinus Keijzers]].

In 1916 werd de fabriek, na voorafgaande bezoeken aan de fabrieken in Milheeze, Melick, Boerdonk en [[Zuivelfabriek Sint Isidorus|Sint Isidorus in Deurne]] en na ingewonnen advies van de districtsveearts, omgevormd tot een zogenaamde stoomzuivelfabriek. Daarmee werd ook voldaan aan de steeds strengere hygiënische eisen. Er kwam een motor van 6 PK en het gebouw werd, inclusief inventaris, verzekerd voor 8000 gulden.

Aan het einde van de [[Eerste Wereldoorlog]] werd de brandstofschaarste zo nijpend dat de fabriek draaiend gehouden moest worden met uitgegraven puisten van dennenbomen.

In 1921 kreeg de fabriek een nieuwe schoorsteen en werd er een nieuwe diep geslagen waterput in gebruik genomen. Dat laatste kwam bij de Vlierdenaren goed uit want in dat jaar was er net een heel droge zomer en vielen veel putten droog. De lege melkkruiken konden met schoon water worden gevuld en de Vlierdenaren kregen het gratis thuisbezorgd.

Op oudejaarsavond 1918 werd er in het boterfabriek ingebroken en behalve 12 kilo boter werd er ook nog 9 gulden aan contant geld buitgemaakt. Diezelfde nacht werd ook in het [[Raadhuis Vlierden (1902)|raadhuis van Vlierden]] ingebroken maar daar werd niets vermist.

==Externe link==
*De zuivelfabriek werd op 7 juni 1928 opgeheven en [http://www.delpher.nl/nl/kranten/view?query=boterfabriek+De+Nijverheid+&facets%5Bperiode%5D%5B%5D=2%7C20e_eeuw%7C1920-1929%7C1928%7C&page=1&coll=ddd&identifier=MMRHCE01%3A000043828%3Ampeg21%3Aa0039&resultsidentifier=MMRHCE01%3A000043828%3Ampeg21%3Aa0039 door notaris De Leeuw publiekelijk verkocht].
[[categorie:zuivelfabriek]]